Credit : မႈခင္းဆရာဝန္ႀကီး ေဒါက္တာေမာင္ေမာင္တိတ္
=====================================
သက္ေပ်ာက္႐ုပ္ေျပာင္းမႈ ။        ။ ေသသူတစ္ဦး၏ ေသ
ဆံုးခ်ိန္ကို ဆံုးျဖတ္အတည္ျပဳႏိုင္ရန္ သက္ေပ်ာက္႐ုပ္
ေျပာင္းမႈမ်ားကို ေလ့လာၿပီးမွတ္တမ္းတင္ရမည္ ။ မွတ္
တမ္းတင္ရန္အခ်က္မ်ားမွာ -
(၁) ကိုယ္ခႏၶာ၏အပူခ်ိန္ ( ဓာတ္ခြဲခန္းသံုး ျပဒါးတိုင္ကို
      အေလာင္း၏ စအိုတြင္းသို႔ ၂ မိနစ္ၾကာမၽွသြင္းၿပီးျပင္
      ပသို႔ ျပန္မထုတ္ခင္ ျပဒါးအမွတ္အသားမ်ားကိုၾကည့္
      ႐ႈရန္ လိုသည္ ။ သို႔တည္းမဟုတ္ ဝမ္းဗိုက္ကို အ
      နည္းငယ္ ေဖာက္ၿပီး ျပဒါးတိုင္ကို အထဲသို႔ ထည့္
      သြင္းလ်က္ ယခင္နည္းအတိုင္း တိုင္းတာရမည္ ။အ
      ဖ်ားတိုင္း ျပဒါးတိုင္ကို မည္သည့္အခါမၽွမသံုးရ ။ )
(၂) ကိုယ္ခႏၶာ႐ွိ ၾကြက္သားတို႔၏ သက္ေပ်ာက္ေတာင့္
      တင္းမႈ ( Rigor mortis ) အေျခအေနကို ေလ့လာ
      မွတ္တမ္းတင္ရမည္ ။ ထိုသို႔မွတ္တမ္းတင္ရာတြင္ -
-     ဦးေခါင္း
-     လည္ပင္း
-     ၾကြက္သားမ်ား
-     လက္
-     ရင္အံု
-     ဝမ္းဗိုက္
-     ေျခေထာက္တို႔၏ ေတာင့္တငးျခင္း အေျခအေနတို႔
      ကို မွတ္ယူရမည္ ။

အေလာင္း၏အေျခအေန ။        ။ အေလာင္း၏ အရပ္အ
ေမာင္း ၊ အေလးခ်ိန္ ၊ စိုျပည္ဝၿဖိဳးမႈ ၊ သန္စြမ္းမႈ ၊ မူလ
ကိုယ္အဂၤါခ်ိဳ႕တဲ႔မႈမ်ားကို ေဖာ္ျပမွတ္တမ္းတင္ရမည္။ဤ
အခ်က္အလက္မ်ားကို ရ႐ွိထားျခင္းအားျဖင့္ ေသဆံုးသူ
သည္ အခင္းျဖစ္ပြားစဥ္က မည္ကဲ႔သို႔ ခုခံကာကြယ္ႏိုင္
စြမ္း႐ွိမ႐ွိ ၊ သူတစ္ပါးအား ရန္ျပဳႏိုင္-မျပဳႏိုင္ စသည္တို႔ကို
ခန္႔မွန္းႏိုင္ေပမည္ ။ ထုိသို႔ ခန္႔မွန္းႏိုင္ျခင္းျဖင့္ အခ်င္းျဖစ္
ပြားစဥ္ ေသဆံုးသူသည္ မည္ကဲ႔သို႔ ပါဝင္လႈပ္႐ွားႏိုင္ခဲ႔ပံု
ကို ခ်ိန္ဆႏိုင္ေပသည္ ။

အေလာင္းတြင္ အထူးစစ္ေဆးရမည့္ေနရာမ်ား။    ။မ်က္
ႏွာႏွင့္ ေခါင္း ၊ မ်က္ခံုးေမႊး ၊ မ်က္ေတာင္ေမႊး ၊ ဆံပင္ေမႊး
အမ်ိဳးအစားမ်ားကို သတ္မွတ္ၿပီး သီးျခားနမူနာယူထားရ
မည္ ။ ( ထိုသို႔နမူနာယူရာတြင္ ကတ္ေၾကးျဖင့္ ကိုက္
ျဖတ္ယူျခင္း မဟုတ္ဘဲ ႏႈတ္ယူျခင္းျဖစ္ရမည္ ။ ) မ်က္ႏွာ
၏မဲ႔႐ြဲ႕ပံု ၊ ၿပံဳးပံု ၊ ေၾကာက္လန္႔ပံု စသည္တို႔ကို မွတ္သား
ရမည္ ။ မ်က္ႏွာေပၚတြင္ ေပက်ံေနေသာအရာမ်ား ႐ွိမ႐ွိ
ကိုလည္း ၾကည့္႐ႈရမည္ ။ မ်က္ႏွာအေရျပားေပၚတြင္
ေသြးျခည္ဥအစက္မ်ား (Petechial haemorrhages)႐ွိ
မ႐ွိကိုလည္း ၾကည့္႐ႈစစ္ေဆးရမည္ ။ မ်က္ႏွာတစ္ျပင္
လံုးတြင္ အေရာင္အဆင္း ေျပာင္းလဲျခင္း ႐ွိမ႐ွိ ၊ အကယ္
၍ ႐ွိလၽွင္ မည္သို႔ေသာ အေရာင္အဆင္း( cherry red,
chocolate brown, bluish, etc…,) ၌ ႐ွိေနေၾကာင္း
မွတ္သားရမည္ ။

မ်က္စိ     -     မ်က္ျဖဴသားေပၚ၌ ေသြးျခည္ဥမ်ား ရွိသည့္
အေျခအေန ၊ မ်က္ျဖဴသားအဝါေရာင္(Jaundice)႐ွိမ႐ွိ ၊
သူငယ္အိမ္အက်ဥ္းအက်ယ္ ၊ မ်က္လံုးျပဴးေၾကာင္ေန
ျခင္း ႐ွိမ႐ွိ ။

လက္ဖဝါး   -    ေရထဲတြင္ အစိမ္ခံရေသာ အေလာင္း
ဟုတ္မဟုတ္ သိႏိုင္ရန္ လက္အေရခြံမ်ား ပဲေရပြထေန မ
ေနကို မွတ္သားရမည္ ။ သက္ေပ်ာက္သည္တစ္ၿပိဳင္နက္
ဆုပ္ကိုင္မႈ (Cadaveric Spasm) အားျဖင့္ လက္ဖဝါး
တြင္း၌ ဆုပ္ကိုင္ထားေသာ အရာဝတၳဳမ်ား ႐ွိမ႐ွိ ။

လက္သည္း   -      လက္သည္းမ်ား ညိဳျပာေရာင္ ျဖစ္ေန
မေန ၊ လက္သည္းၾကားမ်ားတြင္ ကုတ္ျခစ္ျခင္းေၾကာင့္
ရေသာ လူ၏ အေရခြံစ စသည္မ်ား႐ွိမ႐ွိ ၊ အ႐ိုက္​ခံရ
​ေသာ လက္​နက္​တို႔မွ အစအနမ်ား လက္​သည္​းတြင္​ညႇပ္​
ကပ္​​ေနမ​ေန စသည္​တို႔ကိုမွတ္​သားရမည္​ ။ ထို႔ျပင္​လက္​
​ေခ်ာင္​းတိုင္​းမွ လက္​သည္​းမ်ားကို ျဖတ္​ယူ၍ တစ္​ခုစီ
သီးသန္​႔ထုတ္​လ်က္​ ဓာတ္​ခြဲခန္​းသို႔ ​ေပးပို႔ႏိုင္​ရန္​ သိမ္​း
ဆည္​းရမည္​ ။

ႏႈတ္​ခမ္​း ၊ ႏွာ​ေခါင္​းႏွင္​့ ပါးစပ္​​ေပါက္​ ။       ။ ႏႈတ္​ခမ္​း ၊ ႏွာ
​ေခါင္​းႏွင္​့ ပါးစပ္​​ေပါက္​မ်ားတြင္​ အျမႇဳပ္​မ်ား ႐ွိမ႐ွိ ၊ ႐ွိ​ေနပါ
က အျမႇဳပ္​အ႐ြယ္​အစား ၊ အ​ေရာင္​အဆင္​း ၊ အျမႇဳပ္​မ်ား
သည္​ ​ေသြးစြန္​းသည္​့ အျမႇဳပ္​မ်ား ဟုတ္​မဟုတ္​ တုိ႔ကို
မွတ္​သားရမည္​ ။ ႏႈတ္​ခမ္​းမ်ားတြင္​ ညိဳျပာ​ေရာင္​ ျဖစ္​​ေနမ
​ေနကိုလည္​း မွတ္​ယူရမည္​ ။

မိန္​းမကိုယ္​​ေပါက္​   -   မိန္​းမကိုယ္​​ေပါက္​အဝႏွင္​့အတြင္​း
ဘက္​မ်ားမွ အရိအ႐ြဲႏွင္​့ အျခားအရာမ်ားကို ထုတ္​ယူ
လ်က္​ ​ေယာက်္​ားသုတ္​ပိုးမ်ား ႐ွိမ႐ွိ စစ္​​ေဆးမွတ္​သားရ
မည္​ ။ ဒဏ္​ရာျဖင္​့​ေသ​ေသာ လူသတ္​မႈ ​ေယာက်္​ား အ
​ေလာင္​းမ်ားတြင္​လည္​း အ​ေလာင္​း၏စအိုဝတြင္​ ကာမ
စပ္​ယွက္​ထား​ေသာ ဒဏ္​ရာဒဏ္​ခ်က္​ သို႔မဟုတ္​ ပိုမိုအဝ
က်ယ္​​ေနျခင္​း အ​ေျခအ​ေနမ်ားကို ၾကည္​့႐ႈရမည္​ ။        ။