Credit : မႈခင္းဆရာဝန္ႀကီး ေဒါက္တာေမာင္ေမာင္တိတ္
=====================================
ကိုယ္ေပၚ႐ွိ ျပင္ပဒဏ္ရာမ်ား ။          ။ ကိုယ္ေပၚတြင္
ေတြ႕႐ွိႏိုင္ေသာ ဒဏ္ရာမ်ားကို တိက်စြာမွတ္သားရမည္
ဒဏ္ရာတစ္ခုသည္ မည္မၽွပင္ေသးဖြဲ႕ေစကာမူ ၊လ်စ္လ်ဴ
မ႐ႈဘဲ တိက်စြာ မွတ္သားရမည္ ။ ဒဏ္ရာမ်ားကို မွတ္
သားရာ၌  _

(၁) ဒဏ္ရာ၏ အမ်ိဳးအစား
(၂) ဒဏ္ရာ၏ အတိုင္းအထြာ
(၃) ဒဏ္ရာ၏ တည္ေနရာ
(၄) ဒဏ္ရာ၏ ပံုပန္းသ႑န္
(၅) ဒဏ္ရာ၏ သြားရာလမ္းေၾကာင္း
(၆) ဒဏ္ရာ၏ အလ်ားလိုက္ အေနအထား
(၇) ဒဏ္ရာတြင္ တြယ္ကပ္ေနေသာ အစအန ၊ အမႈန္႔ ၊
      အဝတ္စ ၊ စသည္တို႔ ႐ွိ - မ႐ွိ
(၈) ဒဏ္ရာရၿပီး အခ်ိန္ကာလအလိုက္ ျဖစ္ေပၚလာေသာ
      အေျပာင္းအလဲမ်ား ၊ ဒဏ္ရာ၏ လတ္ဆတ္ပံု ၊ သို႔
      တည္းမဟုတ္ ဒဏ္ရာေဟာင္းျဖစ္ၿပီး အသားႏုတက္
      ျခင္း ၊ ျပည္တည္ျခင္း စသည့္အေျခအေန ႐ွိေနပံု ၊
(၉) ေသၿပီးမွရေသာဒဏ္ရာ သို႔မဟုတ္ အသက္႐ွိစဥ္က
      ရေသာဒဏ္ရာမ်ား အေျခအေန (ဒဏ္ရာႏွင့္ ပတ္
သက္ေသာ ေဖာ္ျပခ်က္မ်ား၏ အေသးစိတ္ အေၾကာင္း
မ်ားကို စာသားျဖင့္ မည္မၽွျဖင့္ ထုတ္ေဖာ္ေရးသားထား
သည္ ျဖစ္ေစကာမူ ပံုတူဆြဲ (Sketch)ျခင္း ၊ ဓာတ္ပံု႐ိုက္
မွတ္တမ္းတင္ျခင္းမ်ားထက္မူကား ပို၍ တိက်ႏိုင္မည္
မဟုတ္ေခ် ။ ေဆးဌာနပံုစံ (ေဆး ၂၁/ အပိုင္း ၁) တြင္
လည္း လူ၏ ပံုၾကမ္းပံုမ်ား ပါ႐ွိေလသည္ ။ထိုပံုစံမ်ားတြင္
ဒဏ္ရာ အေနအထား ၊ အ႐ြယ္ပမာဏ စသည္တို႔ကို အ
ခ်ိဳးက်အတိုင္း ျဖည့္စြက္ရမည္ ။ ဒဏ္ရာမ်ားကို တစ္ခုစီ
နံပါတ္တပ္ၿပီး ေဖာ္ျပသြားရမည္ ။ ဤသို႔ နံပါတ္တပ္ျခင္း
သည္ ဒဏ္ရာရစဥ္အခါက ထိုနံပါတ္မ်ား အစဥ္လိုက္အ
တိုင္း ဒဏ္ရာတစ္ခုၿပီးတစ္ခု ရ႐ွိခဲ႔သည္ဟု မယူဆအပ္
ေခ် ။ သို႔ေသာ္ စစ္ေဆးသူအေနျဖင့္ ဒဏ္ရာမ်ားသည္
အစဥ္အတိုင္း တစ္ခုၿပီးတစ္ခု ရ႐ွိခဲ႔လိမ့္မည္ဟု ယူဆ
လ်က္ နံပါတ္ကိုလည္း အစဥ္လိုက္ ပူးတြဲသတ္မွတ္သြား
သည့္ စနစ္ကို သံုးလိုလၽွင္ သံုးႏိုင္ေပသးသည္ ။
             ဒဏ္ရာမ်ားကိုစစ္ေဆးၾကည့္႐ႈရာ၌ စိတ္မွန္းျဖင့္
မရယူဘဲ ဒဏ္ရာ၏ အတိုင္းအထြာမ်ားကို တိက်စြာမွတ္
သားရမည္ ။ ျပင္ပဒဏ္ရာမ်ားကို ၾကည့္႐ႈစစ္ေဆးစဥ္
ကိုယ္တြင္းသို႔ ေဖါက္ထြင္းေနသည့္ အေျခအေနမ်ားကို
(Probe)စသည္တို႔ျဖင့္ ထိုးသြင္းၾကည့္႐ႈျခင္းကို ေ႐ွာင္
ၾကဥ္ရမည္ ။

ခႏၶာကိုယ္တြင္း ခြဲစိတ္ၾကည့္႐ႈပံု ။       ။ အေလာင္းတစ္
ေလာင္းကို ရင္ခြဲၾကည့္႐ႈလၽွင္ ဆရာဝန္ ၂ ဦးအတူလုပ္
ကိုင္ရန္လိုသည္ ။ တစ္ဦးကဓါးႏွင့္ ခြဲစိတ္မႈျပဳလုပ္ၿပီး
က်န္တစ္ဦးက ေတြ႕႐ွိေသာ အခ်က္အလက္မ်ားကို ေရး
မွတ္ရန္လိုေပသည္ ။
                        ကိုယ္ခႏၶာအတြင္း ခြဲစိတ္ၾကည့္႐ႈရာတြင္
အေရးႀကီးေသာ အခ်က္တစ္ခုမွာ မည္သည့္အေၾကာင္း
ေၾကာင့္ ေသသည္ျဖစ္ေစ ၊ ကိုယ္အဂၤါအစိတ္အပိုင္းအား
လံုးကို အၿမဲတမ္းခြဲစိတ္ၾကည့္႐ႈသည့္ အေလ့အထ ႐ွိရ
မည္ ။ ဥပမညဆိုရလၽွင္ ယာဥ္တိုက္မႈေၾကာင့္ေသသျဖင့္
ပထမ ဝမ္းဗိုက္အတြင္းသို႔ခြဲၾကည့္ရာ ေဘလံုးႏွင့္
အသည္းတို႔ကြဲ၍ ၄င္းဒဏ္ရာမ်ားမွ ေသြးလြန္ၿပီး ေသြး
ဆုတ္ေသေၾကာင္း အခ်က္အလက္မ်ားကို ေတြ႕႐ွိေသာ္
ျငားလည္း အျခားရင္ဘတ္အတြင္းမွ ကိုယ္အဂၤါအစိတ္
အပိုင္းမ်ား ၊ ဦးေခါင္းခြံအတြင္း႐ွိ ဦးေဏွာက္ႏွင့္ ဦးခြံ
အေျခတို႔ကိုပါ စစ္ေဆးၾကည့္႐ႈျခင္း မျပဳဘဲ ခ်န္လွပ္
မထားသင့္ေပ ။             ။

Credit : မႈခင္းဆရာဝန္ႀကီး ေဒါက္တာေမာင္ေမာင္တိတ္
=====================================
သက္ေပ်ာက္႐ုပ္ေျပာင္းမႈ ။        ။ ေသသူတစ္ဦး၏ ေသ
ဆံုးခ်ိန္ကို ဆံုးျဖတ္အတည္ျပဳႏိုင္ရန္ သက္ေပ်ာက္႐ုပ္
ေျပာင္းမႈမ်ားကို ေလ့လာၿပီးမွတ္တမ္းတင္ရမည္ ။ မွတ္
တမ္းတင္ရန္အခ်က္မ်ားမွာ -
(၁) ကိုယ္ခႏၶာ၏အပူခ်ိန္ ( ဓာတ္ခြဲခန္းသံုး ျပဒါးတိုင္ကို
      အေလာင္း၏ စအိုတြင္းသို႔ ၂ မိနစ္ၾကာမၽွသြင္းၿပီးျပင္
      ပသို႔ ျပန္မထုတ္ခင္ ျပဒါးအမွတ္အသားမ်ားကိုၾကည့္
      ႐ႈရန္ လိုသည္ ။ သို႔တည္းမဟုတ္ ဝမ္းဗိုက္ကို အ
      နည္းငယ္ ေဖာက္ၿပီး ျပဒါးတိုင္ကို အထဲသို႔ ထည့္
      သြင္းလ်က္ ယခင္နည္းအတိုင္း တိုင္းတာရမည္ ။အ
      ဖ်ားတိုင္း ျပဒါးတိုင္ကို မည္သည့္အခါမၽွမသံုးရ ။ )
(၂) ကိုယ္ခႏၶာ႐ွိ ၾကြက္သားတို႔၏ သက္ေပ်ာက္ေတာင့္
      တင္းမႈ ( Rigor mortis ) အေျခအေနကို ေလ့လာ
      မွတ္တမ္းတင္ရမည္ ။ ထိုသို႔မွတ္တမ္းတင္ရာတြင္ -
-     ဦးေခါင္း
-     လည္ပင္း
-     ၾကြက္သားမ်ား
-     လက္
-     ရင္အံု
-     ဝမ္းဗိုက္
-     ေျခေထာက္တို႔၏ ေတာင့္တငးျခင္း အေျခအေနတို႔
      ကို မွတ္ယူရမည္ ။

အေလာင္း၏အေျခအေန ။        ။ အေလာင္း၏ အရပ္အ
ေမာင္း ၊ အေလးခ်ိန္ ၊ စိုျပည္ဝၿဖိဳးမႈ ၊ သန္စြမ္းမႈ ၊ မူလ
ကိုယ္အဂၤါခ်ိဳ႕တဲ႔မႈမ်ားကို ေဖာ္ျပမွတ္တမ္းတင္ရမည္။ဤ
အခ်က္အလက္မ်ားကို ရ႐ွိထားျခင္းအားျဖင့္ ေသဆံုးသူ
သည္ အခင္းျဖစ္ပြားစဥ္က မည္ကဲ႔သို႔ ခုခံကာကြယ္ႏိုင္
စြမ္း႐ွိမ႐ွိ ၊ သူတစ္ပါးအား ရန္ျပဳႏိုင္-မျပဳႏိုင္ စသည္တို႔ကို
ခန္႔မွန္းႏိုင္ေပမည္ ။ ထုိသို႔ ခန္႔မွန္းႏိုင္ျခင္းျဖင့္ အခ်င္းျဖစ္
ပြားစဥ္ ေသဆံုးသူသည္ မည္ကဲ႔သို႔ ပါဝင္လႈပ္႐ွားႏိုင္ခဲ႔ပံု
ကို ခ်ိန္ဆႏိုင္ေပသည္ ။

အေလာင္းတြင္ အထူးစစ္ေဆးရမည့္ေနရာမ်ား။    ။မ်က္
ႏွာႏွင့္ ေခါင္း ၊ မ်က္ခံုးေမႊး ၊ မ်က္ေတာင္ေမႊး ၊ ဆံပင္ေမႊး
အမ်ိဳးအစားမ်ားကို သတ္မွတ္ၿပီး သီးျခားနမူနာယူထားရ
မည္ ။ ( ထိုသို႔နမူနာယူရာတြင္ ကတ္ေၾကးျဖင့္ ကိုက္
ျဖတ္ယူျခင္း မဟုတ္ဘဲ ႏႈတ္ယူျခင္းျဖစ္ရမည္ ။ ) မ်က္ႏွာ
၏မဲ႔႐ြဲ႕ပံု ၊ ၿပံဳးပံု ၊ ေၾကာက္လန္႔ပံု စသည္တို႔ကို မွတ္သား
ရမည္ ။ မ်က္ႏွာေပၚတြင္ ေပက်ံေနေသာအရာမ်ား ႐ွိမ႐ွိ
ကိုလည္း ၾကည့္႐ႈရမည္ ။ မ်က္ႏွာအေရျပားေပၚတြင္
ေသြးျခည္ဥအစက္မ်ား (Petechial haemorrhages)႐ွိ
မ႐ွိကိုလည္း ၾကည့္႐ႈစစ္ေဆးရမည္ ။ မ်က္ႏွာတစ္ျပင္
လံုးတြင္ အေရာင္အဆင္း ေျပာင္းလဲျခင္း ႐ွိမ႐ွိ ၊ အကယ္
၍ ႐ွိလၽွင္ မည္သို႔ေသာ အေရာင္အဆင္း( cherry red,
chocolate brown, bluish, etc…,) ၌ ႐ွိေနေၾကာင္း
မွတ္သားရမည္ ။

မ်က္စိ     -     မ်က္ျဖဴသားေပၚ၌ ေသြးျခည္ဥမ်ား ရွိသည့္
အေျခအေန ၊ မ်က္ျဖဴသားအဝါေရာင္(Jaundice)႐ွိမ႐ွိ ၊
သူငယ္အိမ္အက်ဥ္းအက်ယ္ ၊ မ်က္လံုးျပဴးေၾကာင္ေန
ျခင္း ႐ွိမ႐ွိ ။

လက္ဖဝါး   -    ေရထဲတြင္ အစိမ္ခံရေသာ အေလာင္း
ဟုတ္မဟုတ္ သိႏိုင္ရန္ လက္အေရခြံမ်ား ပဲေရပြထေန မ
ေနကို မွတ္သားရမည္ ။ သက္ေပ်ာက္သည္တစ္ၿပိဳင္နက္
ဆုပ္ကိုင္မႈ (Cadaveric Spasm) အားျဖင့္ လက္ဖဝါး
တြင္း၌ ဆုပ္ကိုင္ထားေသာ အရာဝတၳဳမ်ား ႐ွိမ႐ွိ ။

လက္သည္း   -      လက္သည္းမ်ား ညိဳျပာေရာင္ ျဖစ္ေန
မေန ၊ လက္သည္းၾကားမ်ားတြင္ ကုတ္ျခစ္ျခင္းေၾကာင့္
ရေသာ လူ၏ အေရခြံစ စသည္မ်ား႐ွိမ႐ွိ ၊ အ႐ိုက္​ခံရ
​ေသာ လက္​နက္​တို႔မွ အစအနမ်ား လက္​သည္​းတြင္​ညႇပ္​
ကပ္​​ေနမ​ေန စသည္​တို႔ကိုမွတ္​သားရမည္​ ။ ထို႔ျပင္​လက္​
​ေခ်ာင္​းတိုင္​းမွ လက္​သည္​းမ်ားကို ျဖတ္​ယူ၍ တစ္​ခုစီ
သီးသန္​႔ထုတ္​လ်က္​ ဓာတ္​ခြဲခန္​းသို႔ ​ေပးပို႔ႏိုင္​ရန္​ သိမ္​း
ဆည္​းရမည္​ ။

ႏႈတ္​ခမ္​း ၊ ႏွာ​ေခါင္​းႏွင္​့ ပါးစပ္​​ေပါက္​ ။       ။ ႏႈတ္​ခမ္​း ၊ ႏွာ
​ေခါင္​းႏွင္​့ ပါးစပ္​​ေပါက္​မ်ားတြင္​ အျမႇဳပ္​မ်ား ႐ွိမ႐ွိ ၊ ႐ွိ​ေနပါ
က အျမႇဳပ္​အ႐ြယ္​အစား ၊ အ​ေရာင္​အဆင္​း ၊ အျမႇဳပ္​မ်ား
သည္​ ​ေသြးစြန္​းသည္​့ အျမႇဳပ္​မ်ား ဟုတ္​မဟုတ္​ တုိ႔ကို
မွတ္​သားရမည္​ ။ ႏႈတ္​ခမ္​းမ်ားတြင္​ ညိဳျပာ​ေရာင္​ ျဖစ္​​ေနမ
​ေနကိုလည္​း မွတ္​ယူရမည္​ ။

မိန္​းမကိုယ္​​ေပါက္​   -   မိန္​းမကိုယ္​​ေပါက္​အဝႏွင္​့အတြင္​း
ဘက္​မ်ားမွ အရိအ႐ြဲႏွင္​့ အျခားအရာမ်ားကို ထုတ္​ယူ
လ်က္​ ​ေယာက်္​ားသုတ္​ပိုးမ်ား ႐ွိမ႐ွိ စစ္​​ေဆးမွတ္​သားရ
မည္​ ။ ဒဏ္​ရာျဖင္​့​ေသ​ေသာ လူသတ္​မႈ ​ေယာက်္​ား အ
​ေလာင္​းမ်ားတြင္​လည္​း အ​ေလာင္​း၏စအိုဝတြင္​ ကာမ
စပ္​ယွက္​ထား​ေသာ ဒဏ္​ရာဒဏ္​ခ်က္​ သို႔မဟုတ္​ ပိုမိုအဝ
က်ယ္​​ေနျခင္​း အ​ေျခအ​ေနမ်ားကို ၾကည္​့႐ႈရမည္​ ။        ။

Credit : မႈခင္းဆရာဝန္ႀကီး ေဒါက္တာေမာင္ေမာင္တိတ္
=====================================
အေလာင္း၏ ကိုယ္ေပၚမွ အဝတ္အစား ။     ။အေလာင္း
၏ ကိုယ္ေပၚမွ အဝတ္အစားမ်ားကို ခြာယူရာတြင္ ထိုအ
ဝတ္အစားမ်ားေပၚ၌ ကပ္ၿငိပါ႐ွိႏိုင္သည့္ ယမ္းစ ၊ မွန္စ ၊
အေမႊးအမွင္ ၊ အစြန္းအထင္း အစအန စသည္မ်ား လြင့္
စင္ ေပ်ာက္ဆံုးမသြားေစရန္ အေရးႀကီးေလသည္ ။ အ
ကယ္၍ ထိုအဝတ္အစားမ်ားေပၚမွ အစအန တစ္စံုတစ္
ရာ ကြာက် ၊ ရ႐ွိခဲ႔လၽွင္ စနစ္တက် စုေဆာင္းရယူ သိမ္း
ဆည္းရမည္ ။ ထို႔ေနာက္ အစအနမ်ားႏွင့္ သင့္ေတာ္႐ံုမၽွ
႐ွိေသာ မင္ႏွိပ္စကၠဴ - ၂ ခ်ပ္ၾကားတြင္ ညွပ္လ်က္ဘူးငယ္
ကေလးမ်ားျဖင့္ ထည့္ကာ သက္ဆိုင္ရာ ဓါတ္ခြဲခန္းသို႔
တင္ျပႏိုင္ရန္ ေကာင္းစြာ သိမ္းဆည္းထားရမည္ ။ ထိုမၽွမ
က အဝတ္အစားမ်ားေပၚသို႔ ဖုန္မႈန္႔စသည့္ မသက္ဆိုင္
ေသာ အစအနမ်ား မကပ္ၿငိေစရန္ ေကာင္းစြာ သိမ္း
ဆည္းထားရမည္ ။
        ေသနတ္ဒဏ္ရာျဖင့္ ေသဆံုးသူ၏ အက်ၤ ီအဝတ္
အစားတို႔၌ ေတြ႕႐ွိရေသာ က်ည္ဆံဝင္ေပါက္ ၊ ပတ္ဝန္း
က်င္တြင္ ယမ္းေငြ႕ယမ္းစမ်ား ႐ွိမ႐ွိ စစ္ေဆးရမည္ ။
ေတြ႕႐ွိက ထိုယမ္းေငြ႕ယမ္းစမ်ားကို ေကာက္ယူသိမ္း
ဆည္းၿပီး ၊ ရဲအရာ႐ွိထံ စနစ္တက်အပ္ႏွံရမည္ ။
အေလာင္း၏ကိုယ္ေပၚမွ အဝတ္အစားမ်ားကို နံေဘး
ခ်ဳပ္႐ိုးအတိုင္း ကတ္ေၾကးျဖင့္ကိုက္၍ ခြာယူရမည္ ။ ထို
သို႔ ကတ္ေၾကးႏွင့္ကိုက္ရာတြင္ က်ည္ဆံေပါက္ ၊ ဓား
ေျမွာင္ေပါက္ ၊ ႐ွနစုတ္ၿပဲေသာေနရာမ်ား စသည္တို႔ကို
ေ႐ွာင္ကြင္း ကိုက္ျဖတ္သြားရေပမည္ ။ အက်ၤ ီအဝတ္အ
စားမ်ားတြင္ ပါ႐ွိေသာ က်ည္ဆံေပါက္မ်ားကို လက္ညွိဳး
ျဖင့္ ထိုးၾကည့္ျခင္း ၊ တုတ္ျဖင့္ထိုးၾကည့္ျခင္း စသည္တို႔
ကို မျပဳလုပ္ရေပ ။ ျပဳလုပ္ခဲ႔မိပါက က်ည္ဆံဝင္ေပါက္
ထြက္ေပါက္ စသည္တို႔ကို ခန္႔မွန္းဆံုးျဖတ္ရန္ ခဲယဥ္းေပ
မည္ ။ တစ္ခါတစ္ရံတြင္ ေသနတ္ဒဏ္ရာျဖင့္ ေသသူတို႔
၏ ကိုယ္၌ က်ည္ဆံသည္ အက်ၤ ီကိုေဖာက္ထြက္မသြား
ဘဲ အက်ၤ ီႏွင့္အသားၾကားတြင္ ညပ္ေနတတ္သည္ကို
သတိျပဳရန္လိုေပေသးသည္ ။
          လၽွပ္စစ္ဓာတ္ျဖင့္ ေသဆံုးရသူမ်ားတြင္ လၽွပ္စစ္
ဓာတ္သည္ ဖိနပ္ခြာဘက္မွ ဝင္ထြက္ေသာ အေျခအေန
မ်ားကို ေတြ႕ရတတ္သည္ ။
          အဝတ္အစားေပၚတြင္ ေတြ႕႐ွိေသာ ေသြးစြန္း
ေသြးကြက္မ်ားကို ပကတိအတိုင္း ထား႐ွိရန္လိုေပသည္
ေသြးစြန္းေသြးကြက္မ်ား ပုပ္သိုးသြားျခင္းေၾကာင့္ ၊ ဓာတု
ေဗဒနည္းျဖင့္ ေသြးစစ္ေဆးရာတြင္ ခက္ခဲမည္ျဖစ္ေပရာ
စိမ္းစိုေနေသာ ေသြးကြက္မ်ားပါ႐ွိေသာ အဝတ္အစား
မ်ားကို လ်င္ျမန္စြာ ေျခာက္ေသြ႕ေအာင္ ျပဳလုပ္ၿပီးမွသိမ္း
ဆည္းရမည္ ။ ထို႔ေနာက္ ယင္းအဝတ္အစားမ်ားကိုစကၠဴ
ျဖင့္ တစ္လႊာစီ စနစ္တက်ညွပ္၍ ေသြးစစ္ဌာနသို႔ ေပးပို႔ရ
မည္ ။ အေလာင္းေပၚမွ သိမ္းဆည္းရ႐ွိေသာ အဝတ္အ
ထည္မ်ားကို မည္သည့္အခါမၽွ လံုးေထြးစုပံုလ်က္ ရင္ခြဲ
ခန္း ၾကမ္းျပင္ေပၚတြင္ ပစ္မထားရေပ ။ ထို႔ျပင္ ယင္းအ
ဝတ္အထည္မ်ားကို စကၠဴအိတ္စသည္တို႔အတြင္းသို႔
လံုးေထြးျပြတ္သိပ္ေနေအာင္ က်ပ္တည္းစြာထည့္သြင္း
ျခင္းမျပဳရ ။ အဝတ္မ်ားတြင္ သုက္ေသြး႐ွိေသာေနရာမ်ား
ကို ေခါက္ခ်ိဳးေၾကမြေစျခင္းမွ ေ႐ွာင္ၾကဥ္ရမည္ ။          ။

Credit : မႈခင္းဆရာဝန္ႀကီး ေဒါက္တာေမာင္ေမာင္တိတ္
=====================================
အေလာင္းရာဇဝင္ ။       ။ အေလာင္းကိုမခြဲမီ အေလာင္း ၏ ရာဇဝင္ကို ရယူရမည္ ။ ျပင္ပတြင္ေသဆံုးခဲ႔ေသာ
မေလာင္းမ်ားႏွင့္သက္ဆိုင္ေသာ ရာဇဝင္ကိုမူကား
သက္ဆိုင္ရာ မိဘ ၊ ေဆြမ်ိဳးသားခ်င္း စသည္တို႔ထံမွ
လည္းေကာင္း ၊ အမႈႏွင့္ပတ္သက္ေသာ ရဲအရာ႐ွိမ်ား
ထံမွ လည္းေကာင္း ၊ မႈခင္းျဖစ္ပြားစဥ္၌ ႐ွိေနေသာ မ်က္
ျမင္သက္ေသတို႔ထံမွလည္းေကာင္း ရယူႏိုင္သည္ ။ ေမး
ျမန္းရယူရန္ အခ်က္အလက္တို႔မွာ -
(၁) အေလာင္းကို မည္သည့္ေနရာ ၊
(၂) မည္သည့္အခ်ိန္တြင္ရေၾကာင္း ၊
(၃) မည္သို႔မည္ပံု ေသဆံုးရေၾကာင္း ၊
(၄) အေလာင္းကို မည္သို႔မည္ပံု မည္သည့္အေနအထား
      ၌ ေတြ႕ရေၾကာင္း ၊    
(၅) ကိုယ္ခႏၶာႏွင့္တကြ အေလာင္း ပတ္ဝန္းက်င္တြင္
      ေတြ႕႐ွိရေသာ ေသြးစြန္း ေသြးကြက္မ်ားအေၾကာင္း ၊
(၆) ဒဏ္ရာရၿပီးေနာက္ အခ်ိန္မည္မၽွၾကာမွ ေသဆံုးသြား
      ေၾကာင္း ၊
(၇) မေသဆံုးမီ မည္သည့္အခ်ိန္နာရီတြင္ မည္သည့္
    အစားအစာကို ေနာက္ဆံုးစားခဲ႔ေၾကာင္းမ်ားႏွင့္တကြ၊
    အျခားေသာ တူညီသည့္ အခ်က္အလက္မ်ားပင္
    ျဖစ္ေလသည္ ။
   
            ေဆး႐ံုတြင္ ကုသခံၿပီးမွ ေသဆံုးသြားရေသာ
အေလာင္းမ်ားႏွင့္သက္ဆိုင္ေသာ ရာဇဝင္ကိုမူကား ၊ လူ
နာ ေဆး႐ံုတက္စဥ္ မွတ္သားထားေသာ မွတ္တမ္းစာ
႐ြက္ ( Patient's chart ) မွ ရယူရမည္ ။ ထိုမၽွျဖင့္ မစံု
လင္ေသးဟု ယူဆပါမူ သက္ဆိုင္ရာ တာဝန္ခံဆရာဝန္
ထံတြင္ စံုစမ္းေမးျမန္းရန္ လိုအပ္ေလသည္ ။ ရယူရမည့္
အေလာင္း၏ အေရးႀကီးေသာ ျဖစ္စဥ္ အခ်က္အလက္
တို႔မွာ -
- မည္သည့္ေန႕ရက္ ၊ အခ်ိန္နာရီတြင္ ေဆး႐ံု၌ လက္ခံ
  ေၾကာင္း ၊
- ေဆး႐ံုသို႔ေရာက္စဥ္ လူနာ၏ေရာဂါဒဏ္ရာအေျခအေန
  အေၾကာင္း ၊
- မည္ကဲ႔သို႔ ကုသခံရေၾကာင္း ၊
- မည္ကဲ႔သို႔ ခြဲစိတ္ကုသျခင္း ခံရေၾကာင္း ၊
- ခြဲစိတ္ကုသရာတြင္ မည္သို႔ေသာ ဒဏ္ရာမ်ားေတြ႕႐ွိရ
  ေၾကာင္း ၊
- ေရာဂါအေျခအေနေလ်ာ့ေပါ့မႈ ၊ တိုးမႈအေၾကာင္း ၊
- ေသတမ္းစစ္ခ်က္ ရ-မရ အေၾကာင္း ၊
- မည္သည့္ေန႕ရက္ အခ်ိန္နာရီတြင္ ေသဆံုးေၾကာင္း ၊
- တာဝန္ခံဆရာဝန္သည္ မည္သူျဖစ္ေၾကာင္း ၊
- ေဆး႐ံုတက္စဥ္ လူနာဝတ္စားသံုးစြဲလာေသာ အဝတ္
  အစားႏွင့္တကြ အျခားပစၥည္းပစၥယႀကီးငယ္တို႔ကို
  မည္ကဲ႔သို႔ သိမ္းဆည္း၍ မည္သူ႔လက္တြင္အပ္ႏွံ
  ေၾကာင္းႏွင့္တကြ အျခားထူးျခားသည့္ အခ်က္အလက္
  မ်ားပင္ ျဖစ္ေလသည္ ။
        အေလာင္းရာဇဝင္ ရယူျခင္းအားျဖင့္ ရင္မခြဲမီ ရ႐ွိ
ထားေသာ အခ်က္အလက္မ်ားသည္ အေလာင္းကို ရင္
ခြဲစစ္ေဆးၿပီးေသာအခါ ေတြ႕႐ွိရေသာ အခ်က္အလက္
မ်ားႏွင့္ အံဝင္ဂြင္က် ျဖစ္သည္မျဖစ္သည္ကို ထင္႐ွားေစ
ႏိုင္ေလသည္ ။        ။

Credit : မႈခင္းဆရာဝန္ႀကီး ေဒါက္တာေမာင္ေမာင္တိတ္
=====================================
အေလာင္းအတည္ျပဳျခင္း၏ကြင္းဆက္ ။     ။အေလာင္း
ကို ေဆး႐ံု၌ လက္ခံရ႐ွိခ်ိန္တြင္ အေလာင္းသည္ မည္
သည့္လက္မွရ႐ွိေၾကာင္း ၊ မည္သူျဖစ္ေၾကာင္း မွတ္ယူ၍
အေလာင္း၏ လက္ေကာက္ဝတ္တြင္ ထိုေရးမွတ္ခ်က္
မ်ားႏွင့္တကြ ၊ အေလာင္းနံပါတ္ျပားကိုပါ ႀကိဳးကြင္းတစ္
ခုျဖင့္ ပူးတြဲခ်ည္ေႏွာင္ ပိတ္ပစ္ရမည္ ။ ထိုနံပါတ္ျပားမ်ား
ေရးမွတ္ရာတြင္ အဂၤလိပ္ -၆- ႏွင့္ -၉- ဂဏန္းမ်ားကို လံုး
ဝ မသံုးရေခ် ။
         အေလာင္းကို ရင္မခြဲမီ၌လည္း အထက္ပါ သတ္
မွတ္ခ်က္မ်ားကို ျပန္လည္စိစစ္ၿပီး လက္ခံရ႐ွိေသာ
အေလာင္းသည္ မည္သူမည္ဝါျဖစ္ေၾကာင္း မည္သူ႕
လက္မွ မည္သည့္အခ်ိန္တြင္ ရ႐ွိေၾကာင္း ထပ္မံ
အတည္ျပဳရန္ လိုေပသည္ ။ ထိုမၽွမက အေလာင္းႏွင့္
တစ္ပါတည္း ပါ႐ွိေသာ အျခားသက္ေသခံပစၥည္း ပစၥယ
မ်ားကိုလည္း မည္သူ႕လက္မွ ရ႐ွိေၾကာင္းႏွင့္ ေနာက္ဆံုး
မည္သူ႕ထံသို႔ လႊဲအပ္ေၾကာင္း တိက်စြာ မွတ္တမ္းတင္ရ
မည္ ။ တရားဥပေဒက်င့္ထံုးအရ ,
- မည္သည့္သက္ေသခံပစၥည္း မဆို
- မည္သူ၏ လက္မွ ရ႐ွိ၍
- မည္သူ႕ထံ ထပ္မံလႊဲအပ္ေၾကာင္း စသည္ျဖင့္ အဆင့္
ဆင့္ ကြင္းဆက္ မျပတ္ေစဘဲ တိက်စြာ အတည္ျပဳရေပ
သည္ ။ အကယ္၍ သက္ေသခံပစၥည္း အေပးအယူ
ကြင္းဆက္ ျပတ္လပ္ခဲ႔သည္႐ွိေသာ္ ယင္းသက္ေသခံ
ပစၥည္းမွာ တရားဝင္ေတာ့မည္ မဟုတ္ေခ် ။

××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××

ရင္ခြဲခ်ိန္ ။          ။ မည္သည့္ေန႕ရက္ ၊ မည္သည့္အခ်ိန္
နာရီတြင္ စတင္၍ ရင္ခြဲေၾကာင္း ေ႐ွးဦးစြာ မွတ္တမ္းတင္
ရသည္ ။ ဤကဲ႔သို႔မွတ္တမ္းတင္ျခင္းအားျဖင့္အေလာင္း
ကို ေသၿပီးေနာက္ မည္မၽွအၾကာတြင္ ရင္ခြဲေၾကာင္း သိ႐ွိ
ႏိုင္ေပမည္ ။ ထိုသို႔ သိ႐ွိႏိုင္ျခင္းအားျဖင့္ အေလာင္းေပၚ
၌ ေပၚေပါက္လာေသာ သက္ေပ်ာက္ ႐ုပ္ေျပာင္းမႈမ်ား
( Post-mortem changes ) တို႔ကို ေထာက္ထားလ်က္
ေသဆံုးခ်ိန္သည္ မည္မၽွၾကာျမင့္ၿပီျဖစ္ေၾကာင္း ခ်ိန္ဆႏိုင္
ေလသည္ ။ အေလာင္းကို ေရခဲတိုက္အတြင္းတြင္ ထား
မည္ဆိုလၽွင္ အေလာင္းေပၚ၌ ေပၚေပါက္လာမည္ျဖစ္
ေသာ သက္ေပ်ာက္႐ုပ္ေျပာင္းမႈမ်ား Post-mortem ch-
anges ျဖစ္ေပၚခ်ိန္ ေျပာင္းလဲသြားေပမည္ ။ ေရခဲဓါတ္
ေၾကာင့္ အထက္ပါအတိုင္း ပ်က္ျပားခ်က္မ်ား ေပၚေပါက္
လာခဲ႔ၿပီးမွ ေသဆံုးခ်ိန္ကို ခန္႔မွန္းမည္ဆိုလၽွင္ မွားယြင္း
သြားေပမည္ ။           ။

Credit : မႈခင္းဆရာဝန္ႀကီးေဒါက္တာေမာင္ေမာင္တိတ္
=====================================
ရင္ခြဲအမွတ္စဥ္ ။         ။ ရင္ခြဲသည့္အခါတိုင္းအတြက္
ရင္ခြဲအမွတ္စဥ္မ်ား ေရးထိုးလ်က္ မွတ္တမ္းတင္သြားရန္
လိုသည္ ။ တစ္ႏွစ္ကုန္ဆံုးေသာ္ေနာက္တစ္ႏွစ္အတြက္ နံပါတ္ ၁ မွ စတင္၍ တစ္ဖန္ ႏွစ္ကုန္ဆံုးသည့္တိုင္ အစီ
အစဥ္အတိုင္း နံပါတ္မ်ားတင္သြားရန္ ျဖစ္သည္ ။

************************************************

မည္သူမည္ဝါ၏ အေလာင္း ။          ။ ရင္ခြဲျခင္းကိစၥတြင္
အေရးႀကီးဆံုးမွာ - မည္သူမည္ဝါ၏ အေလာင္းျဖစ္
ေၾကာင္းကို ေ႐ွးဦးစြာအတည္ျပဳရန္ျဖစ္သည္ ။ အမ်ား
အားျဖင့္ အေလာင္းသည္ မည္သူမည္ဝါ ျဖစ္ေၾကာင္းကို
ေသသူ၏ မိဘေဆြမ်ိဳးသားခ်င္းမ်ားႏွင့္ မိတ္ေဆြမ်ားက
အတည္ျပဳေလ့႐ွိသည္ ။ ထိုအတည္ျပဳခ်က္ကိုပင္
အတည္ျပဳသူမ်ား၏ အမည္ ၊ လိပ္စာအျပည့္အစံုကို တိ
က်စြာရယူ၍ မွတ္တမ္းတင္ထားရမည္ ။ မွတ္တမ္းတင္
ရာ၌ -
(၁) ေသသူ၏ အမည္
(၂) လူမ်ိဳး
(၃) ဘာသာ
(၄) က်ား / မ  
(၅) အသက္ တို႔ကို ရယူရမည္ ။
            ပိုင္႐ွင္မဲ႔ေသာ အေလာင္းမ်ားအတြက္ ေနာက္
ေနာင္တြင္လည္း မည္သူမည္ဝါ ျဖစ္ေၾကာင္း ခိုင္လံုစြာ
တင္ျပႏိုင္ရန္ အေလာင္း၏ အဂၤါရပ္မ်ားကို တိက်ျပည့္စံု
စြာ မွတ္သားထားရမည္ ။ ဤသို႔မွတ္သားရာ၌ ေသသူ၏
(၁) လူမ်ိဳး
(၂) ဘာသာ
(၃) က်ား / မ
(၄) အသက္
(၅) အရပ္အေမာင္း
(၆) လက္ပံုစံ
(၇) သြားမ်ား၏ ပံုပန္းသဏၭာန္
(၈) ဆံပင္အမ်ိဳးအစား
(၉) အသားအေရာင္
(၁၀) မွဲ႕ - ေမြးရာပါ အမွတ္ႏွင့္အဂၤါခ်ိဳ႕တဲ႔မႈ - အမာ႐ြတ္
(၁၁) ထိုးကြင္း
(၁၂) ကိုယ္၌ပါေသာ အမွတ္အသား
(၁၃) လက္ဝတ္ပစၥည္းႏွင့္တကြ အျခားပစၥည္းႀကီးငယ္
မ်ား စသည္တို႔ကို ျပည့္စံုစြာ ေဆးမွတ္တမ္းတင္ရန္ ျဖစ္
သည္ ။ အထက္ပါကဲ႔သို႔ေသာ ပိုင္႐ွင္မဲ႔ အေလာင္းကို ရဲ
အရာ႐ွိတို႔က ထပ္ေလာင္း၍ ဤအေလာင္းသည္
မည္သည့္အရပ္မွ မည္သည့္ေန႔ ၊ ရက္ ၊ အခ်ိန္နာရီတြင္
ရ႐ွိေၾကာင္း ၊ မည္သည့္အမႈကိစၥမ်ားႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း
ေၾကာင္း အတည္ျပဳရသည္ ။             ။

္

Credit : မႈခင္းဆရာဝန္ႀကီးေဒါက္တာေမာင္ေမာင္တိတ္
××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××
ရင္ခြဲမႈဆိုင္ရာမွတ္တမ္း ။              ။ ရင္ခြဲမႈမ်ားအတြက္
သတ္မွတ္ထားေသာ မွတ္တမ္းပံုစံမ်ား ႐ွိေပသည္ ။
ယင္းပံုစံမ်ားကို အတတ္ႏိုင္ဆံုး အသံုးျပဳဖို႔လိုေလသည္။
ထိုပံုစံမ်ား၌ ခြဲစိတ္မႈဆိုင္ရာ အခ်က္အလက္မ်ားကို စနစ္
တက် မွတ္တမ္းတင္ႏိုင္ရန္ အခ်ိဳ႕က႑မ်ား စီစဥ္ပါ႐ွိ
ေလသည္ ။ ေဆး႐ံုမ်ား၌ ထိုပံုစံမ်ား မျပတ္မလပ္ ထား႐ွိ
ရန္ အထူးလိုအပ္လွ၏ ။ အစဥ္အလာအားျဖင့္ ဆရာဝန္
ႀကီးျဖစ္သူက ေဆးစစ္ခ်က္မ်ားကို ရယူၿပီးလက္ေထာက္
ဆရာဝန္က ပံုစံထဲသို႔ ခ်က္ခ်င္းျဖည့္စြက္ရသည္ ။ ဆရာ
ဝန္တစ္ဦးတည္းသာ ႐ွိပါမူကား စစ္ေဆးမႈေရာမွတ္တမ္း
ႏွစ္ရပ္လံုးကို တစ္ဦးတည္း ေဆာင္႐ြက္ရမည္ ျဖစ္ေလ
သည္ ။ မွတ္တမ္းတင္ရာတြင္ ရွင္းလင္းပီသစြာ ေရးသား
ရန္ အထူးလိုအပ္သည့္အျပင္ အမွားမ်ားကို ျပင္ဆင္ရာ
၌လည္း မိမိ၏ လက္မွတ္ ေရးထိုးသြားရန္ လိုအပ္ေပ
သည္ ။ မွတ္တမ္းတင္ရာ၌လည္း ေဆးစစ္ခ်က္ၿပီးသည္
ႏွင့္ တစ္ၿပိဳင္နက္ ခ်က္ခ်င္း မွတ္တမ္းတင္ရန ္လိုအပ္
သည္ ။ ထိုသို႔မဟုတ္က မွားယြင္းမႈမ်ား ၊ ေမ့ေလ်ာ့မႈမ်ား
ေပၚေပါက္မည္ ျဖစ္ေပ၏ ။ ေဆးစစ္ခ်က္ အစီရင္ခံစာမ်ား
ရယူၿပီးသည္ႏွင့္ တစ္ၿပိဳင္နက္ သက္ဆိုင္ရာဌာနသို႔
အျမန္ဆံုးေပးပို႔ရန္ လိုအပ္ေပသည္ ။ မွတ္တမ္းမ်ားကို
က်န္းမာေရးညႊန္ၾကားေရးဝန္႐ံုးမွ ထုတ္ေဝေသာေဆးဌာ
န ပံုစံ ( ေဆး ၂၁ / အပိုင္း ၂ ) မ်ားကို အသံုးျပဳရန္ျဖစ္ေပ
သည္ ။ ထိုေဆးအစီရင္ခံစာမ်ားကို မိုး ၊ ေရ ၊ ေန ၊ ျခ -
စသည္တို႔မွ ကင္းလြတ္သည့္ေနရာတြင္ စနစ္တက်သိမ္း
ဆည္းရန္ လိုအပ္ေပသည္ ။ ပ်က္စီးမသြားရန္  အထူး
ထိန္းသိမ္းရမည္ ။ အခ်ိဳ႕အမႈမ်ားကား ႏွစ္ေပါင္းေျမာက္
ျမားစြာၾကာမွ ေပၚေပါက္လာတတ္ေလရာ ၊ ေဆးစစ္ခ်က္
မ်ားကို လိုအပ္ေသာ အခ်ိန္တြင္ အသင့္ရ႐ွိရန္ အေရး
ႀကီးသည္ ။ ေဆးစစ္ခ်က္မ်ား ေပ်ာက္ဆံုးသြားပါက ၊
သက္ဆိုင္ရာဆရာဝန္တြင္ အထူးတာဝန္႐ွိေနေပသည္ ။

************************************************

ရင္ခြဲစစ္ေဆးကိရိယာမ်ား ။          ။ ရင္ခြဲခန္း၏ ေရထြက္
ေပါက္မ်ားတြင္ အေရးႀကီးေသာ က်ည္ဆံကဲ႔သို႔ ေသးႏုပ္
သည့္အစအနမ်ား ေမ်ာပါမသြားေစရန္ သံဇကာျဖင့္ ေသ
သပ္စြာကာထားရမည္ ။ ရင္ခြဲစဥ္ စနစ္တက်ျဖစ္ေစရန္
သက္ဆိုင္ရာပစၥည္းကိရိယာမ်ားအထူးလိုအပ္ေလသည္
ပစၥည္းကိရိယာမ်ားႏွင့္တကြ ဝမ္းတြင္းမွ အူ ၊ အသည္း ၊
အဆုတ္မ်ား ထား႐ွိႏိုင္ေလာက္ေအာင္ က်ယ္ဝန္းေသာ
အျမင့္ ၃ ေပခန္႔႐ွိ စားပြဲတစ္လံုး ထား႐ွိရမည္ ။ စနစ္က်
ေသာရင္ခြဲမႈ ျပဳလုပ္ႏိုင္ရန္ လိုအပ္ေသာ ပစၥည္းမ်ားမွာ -

(၁) ေပါင္ခ်ိန္စက္တစ္ခု
(၂) ခြဲစိတ္ဓားႀကီးငယ္မ်ား
(၃) ကတ္ေၾကးမ်ိဳးစံုမ်ား
(၄) ဦးေခါင္း႐ိုးျဖတ္လႊမ်ား
(၅) အဖ်ားခၽြန္ေဆာက္
(၆) တူႀကီးငယ္
(၇) ဇာဂနာႀကီးငယ္
(၈) အ႐ိုးျဖတ္ညွပ္မ်ား
(၉) ဒဏ္ရာလမ္းေၾကာင္း႐ွာ သံမဏိေခ်ာင္း{probes}တို႔
ျဖစ္ေလသည္ ။ဤပစၥည္းမ်ားကို ရင္ခြဲကိရိယာတစ္စံု
အျဖစ္ဝယ္ယူရ႐ွိႏိုင္ေလသည္ ။ ဒဏ္ရာဒဏ္ခ်က္မ်ားကို
ေသခ်ာစြာျမင္သာႏိုင္ေအာင္ ဓါတ္ပံုမ်ားျဖင့္ မွတ္တမ္း
တင္ႏိုင္ရန္ ကင္မရာ စသည့္ ဓါတ္ပံု႐ိုက္ပစၥည္းထား႐ွိပါ
က ပို၍ အက်ိဳး႐ွိေပမည္ ။         ။

Credit : မႈခင္းဆရာဝန္ႀကီးေဒါက္တာေမာင္ေမာင္တိတ္
××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××
ရင္ခြဲစစ္ေဆးရမည့္ေနရာ ။       ။ ရင္ခြဲစစ္ေဆးမႈကို
အေလာင္း႐ွင္၏ေနအိမ္ စသည္မ်ားတြင္ မျပဳလုပ္ရေခ် ။
ျပဳလုပ္ခဲ႔ေသာ္ ခြဲစိတ္မႈဆိုင္ရာ လိုအပ္ခ်က္မ်ား ေပၚ
ေပါက္လာတတ္သည္သာမက ၊ အေလာင္းႏွင့္ ပတ္
သက္ေသာ မႈခင္းဆိုင္ရာ အရႈပ္အေထြးမ်ားေပၚေပါက္
ၿပီး ဆရာဝန္တို႔၌ တာဝန္႐ွိတတ္ေလသည္ ။ေဆး႐ံုတိုင္း
တြင္ သာမန္အားျဖင့္ ရင္ခြဲခန္းမ်ား ႐ွိၾကသည္သာျဖစ္၏။
ရင္ခြဲခန္းမ်ားတြင္လည္း လၽွပ္စစ္ဓါတ္အား ၊ အလင္း
ေရာင္ ၊ ေရ ၊ ေလေကာင္းေလသန္႔ရွိမႈ ၊ ယင္လံုမႈ စသည္
မ်ား ျပည့္စံုၾကေပသည္ ။ လိုအပ္ေသာလၽွပ္စစ္ အလင္း
ေရာင္ကို မည္သည့္နည္းႏွင့္မၽွ မရ႐ွိႏိုင္ပါလ်ွင္ ေန႔အခ်ိန္
မ်ားတြင္သာ ေဆာင္ရြက္ရေပမည္ ။ ဤကဲ႔သို႔ျပည့္စံုျခင္း
မရွိခဲ႔သည္ပင္ျဖစ္ေစ ၊ ရင္ခြဲမႈကိုကား စနစ္တက် ေဆာင္
႐ြက္ရမည္သာျဖစ္သည္ ။ ဆိုလိုသည္မွာ - ရင္ခြဲမႈဆိုင္ရာ
ေဆာင္႐ြက္ခ်က္မ်ားကို ေပါ့ေလ်ာ့စြာ မျပဳလုပ္မိေစရန္
ျဖစ္သည္ ။
××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××

ျပင္ပလူနာမ်ားၾကည့္႐ႈခြင့္ ။       ။ရင္ခြဲစစ္ေဆးျခင္းသည္
အေရးႀကီးေသာ သီးသန္႔ေဆာင္႐ြက္မႈ တစ္ခုျဖစ္ရာ တာ
ဝန္ႏွင့္ မပတ္သက္ေသာ ပုဂၢိဳလ္မ်ားကို ရင္ခြဲခန္းအတြင္း
အခြင့္မ႐ွိဘဲ မဝင္ေစရေပ ။ ရင္ခြဲစစ္ေဆးျခင္းသည္
ၾကည့္ခ်င္စရာပြဲမ်ိဳး မဟုတ္ေခ် ။ သတင္းေထာက္မ်ားႏွင့္
တကြ သတင္းသိလိုသူ စသည္တို႔အား သာမန္သတင္း
မွလြဲ၍ ရင္ခြဲျခင္းဆိုင္ရာ အခ်က္အလက္မ်ားကို စည္းမဲ႔
ကမါးမဲ႔ ေျပာဆိုျခင္းမျဖစ္ေစရန္ ထိန္းသိမ္းဖို႔ လိုအပ္
သည္ ။ ရင္ခြဲစစ္ေဆးမႈမ်ားျပဳလုပ္ေနစဥ္ မႈခင္းႏွင့္ပတ္
သက္ေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲအရာ႐ွိမ်ားကိုမူကား အၿမဲတမ္း
ၾကည့္ရႈခြင့္ေပးေလ့ရွိေလသည္ ။ ထို႔ျပင္ တရားခံဘက္မွ
ေတာင္းဆိုလၽွင္ ကိုယ္စားလွယ္အေနျဖင့္ ဆရာဝန္တစ္
ဦးဦးကို ၾကည့္႐ႈခြင့္ျပဳႏိုင္ေလသည္ ။ တရားဥပေဒဆိုင္
ရာ ရင္ခြဲမႈမ်ားကို ပညာဆည္းပူးလိုေသာ ေဆးေက်ာင္း
သားမ်ားအား ၾကည့္႐ႈခြင့္ ေပးထားေလသည္ ။ ထိုအခြင့္
အေရးမ်ိဳးကို အျခားအေနာက္တိုင္း တကၠသိုလ္ေက်ာင္း
သားမ်ား မရႏိုင္ၾကေပ ။

ဥပေဒေရးရာေဆးပညာအရ ရင္ခြဲစစ္ေဆးျခင္း
×××××××××××××××××××××××××××××××××××
ရင္ခြဲစစ္ေဆးျခင္း၏ ရည္႐ြယ္ခ်က္ ။        ။ လူသတ္မႈ ၊
လူေသမႈ ၊ မေတာ္တဆထိခိုက္မႈ ၊ ႐ုတ္တရက္ေသဆံုး
သြားမႈ ၊ အစိမ္းေသေသမႈ ၊ မသကၤာဖြယ္ ေသဆံုးမႈ ၊
အသက္ေလ်ာ္ေၾကးေပးျခင္းဆိုင္ရာ ေသဆံုးမႈမ်ား ျဖစ္
ေပၚလာေသာအခါ တရားဥပေဒအရ ရင္ခြဲစစ္ေဆးရန္
လိုအပ္ေပသည္ ။ ဤသို႕ ရင္ခြဲ ၾကည့္႐ႈျခင္းျဖင့္ ေရာဂါ
ေၾကာင့္ေသာ္လည္းေကာင္း ၊ ဒဏ္ရာရ၍ေသာ္လည္း
ေကာင္း ၊ ေသဆံုးသည္ဟူ၍ အမွန္အတိုင္း သိ႐ွိႏိုင္ေလ
သည္ ။ ဒဏ္ရာေၾကာင့္ ေသဆံုးရျခင္းျဖစ္ပါမူ အဘယ္
နည္းေၾကာင့္ ထိခိုက္ေသဆံုးရေၾကာင္း သိႏိုင္ၿပီး ေရာဂါ
ေၾကာင့္ ေသဆံုးရျခင္း ျဖစ္လၽွင္လည္း အဘယ္ေရာဂါ
ေၾကာင့္ မည္သို႔မည္ပံု ေသဆံုးရသည္ ဟူ၍ တိက်စြာ သိ
ရွိႏိုင္မည္ျဖစ္သည္ ။ ထိုသို႔ သိ႐ွိမွသာလၽွင္ ယင္းမႈခင္း
ဆိုင္ရာ ျဖစ္ပ်က္မႈတို႔ကို စီရင္ဆံုးျဖတ္မႈ ေပးႏိုင္ေပမည္ ။
××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××
ရင္ခြဲစစ္ေဆးႏိုင္ခြင့္ ။         ။ အထက္ပါ ေသမႈေသခင္း
မ်ား ၊ လူသတ္မႈမ်ား ေပၚေပါက္လာပါက ရဲဌာနအေနျဖင့္
ရင္ခြဲစစ္ေဆးရန္လိုအပ္သည္ဟု ယူဆလၽွင္ ရင္ခြဲစစ္
ေဆးႏိုင္ခြင့္ႏွင့္တကြ အေလာင္းကို ေဆး႐ံုသို႔ ပို႔ေဆာင္
ေပးေလသည္ ။ ေရာဂါေဗဒဆိုင္ရာ သာမန္စမ္းသပ္မႈမ်ား
အတြက္ အေလာင္းတစ္ခုကို ရင္ခြဲစစ္ေဆးလိုလၽွင္မူ ၊
သက္ဆိုင္ရာေဆြမ်ိဳးမိဘတို႔ထံမွ ရင္ခြဲစစ္ေဆးႏိုင္ခြင့္ကို
ခံယူရေပသည္ ။ မႈခင္းဆိုင္ရာ ရင္ခြဲျခင္းတြင္ကား ထိုသို႔
ေသာ အခြင့္ေတာင္းခံရမႈမ်ား လံုးဝမလိုအပ္ေခ် ။သက္
ဆိုင္ရာ ကာယကံ႐ွင္တို႔ထံမွ ရင္ခြဲခြင့္မျပဳႏိုင္ဟူ၍လည္း
လံုးဝမျငင္းဆိုႏိုင္ေပ ။ အမႈအခင္းဆိုင္ရာ ရဲဌာနသို႔
ေရာက္ၿပီဆိုလၽွင္ ရင္ခြဲရန္လိုအပ္ပါက အေလာင္းကို
ေဆးရံုသို႔ပို႔ၿပီး ရင္ခြဲရန္ ေတာင္းဆိုရသည္သာ ျဖစ္ေပ
သည္ ။ အခ်ိဳ႕ေသဆံုးမႈမ်ားတြင္ ေသစာရင္းဆိုင္ရာဌာန
မွ ေရာဂါအမ်ိဳးအမည္ မေပးတတ္ဘဲ ရွိေနလၽွင္ -
အေလာင္းကို ေဆးရံုသို႔ ပို႔ေဆာင္ရေပသည္ ။ သို႔မွသာ
မည္သည့္ ေရာဂါေဝဒနာႏွင့္ ေသဆံုးေၾကာင္း အမွန္အ
တိုင္း သိ႐ွိႏိုင္မည္ ျဖစ္ေလသည္ ။ ထိုရင္ခြဲမႈမ်ားအတြက္
ရင္ခြဲခြင့္အာဏာကို ရဲဌာနမွရယူ၍ေသာ္လည္းေကာင္း ၊
အေလာင္းပိုင္ရွင္ထံမွ တိုက္႐ိုက္ရယူ၍ေသာ္လည္း
ေကာင္း ခြဲစိတ္မႈမ်ားကို ေဆာင္ရြက္ႏိုင္သည္ ။
             အျခားရင္ခြဲခြင့္တစ္မ်ိဳးလည္း ရွိေသးသည္ ။
အခ်ိဳ႕ေရာဂါသည္မ်ားသည္ ေဆးရံုသို႔ေရာက္လာၿပီး ၊၂၄
နာရီအတြင္း ရုတ္တရက္ေသဆံုးသြားတတ္သည္ ။ထို
အခါ သက္ဆိုင္ရာ ဆရာဝန္တို႔က ရင္ခြဲမစစ္ေဆးရလ်ွင္
ေရာဂါအမည္ မေပးႏိုင္သည့္အခါလည္း ရွိတတ္သည္ ။
တစ္ခါတစ္ရံ ထိုကဲ့သို႔ ျမန္ဆန္စြာ ေသဆံုးမႈမ်ားသည္
ျပစ္မႈႏွင့္ မကင္းဘဲရွိတတ္ျပန္သည္ ။ ထိုကိစၥမ်ိဳးႏွင့္ ႀကံဳ
ႀကိဳက္လာပါက ရင္ခြဲစစ္ေဆးရန္ လိုအပ္ေပသည္ ။ရင္ခြဲ
စစ္ေဆးခြင့္မရလၽွင္ ျမွဳပ္ႏွံခြင့္ေပးႏိုင္မည္ မဟုတ္ေခ် ။ထို
အခြင့္အာဏာမ်ား ရွိျငားေသာ္လည္း ဆရာဝန္မ်ားအေန
ျဖင့္ အေလာင္းရွင္မ်ားကို အတတ္ႏိုင္ဆံုး ေဖ်ာင္းဖ်ေျပာ
ဆိုၿပီးမွသာလၽွင္ ရင္ခြဲမႈကို ေဆာင္ရြက္ေလ့ရွိေပသည္ ။

Credit :မႈခင္းဆရာဝန္ႀကီး ေဒါက္တာေမာင္ေမာင္တိတ္

တရားမွ်တမႈရွာေဖြျခင္းအႏုပညာ (၁)
===================

တရားမွ်တမႈနဲ႔ ပက္သက္ရင္ ပါေမာကၡ Michael J. Sandal ရဲ့ သင္ခန္းစာေတြထဲက

Moral Side of Murder ဆိုတဲ့အခန္းေလး သြားသတိရမိတယ္။

အဲဒိမွာ ...
ပါေမာကၡက ေက်ာင္းသားေတြကို ဥာဏ္စမ္းေမးခြန္းေလးတစ္ခုေမးတယ္။
မင္းတို႔က ဓာတ္ရထားေမာင္းတဲ့ ဒရိုင္ဘာေပါ့ကြာတဲ့
ဓာတ္ရထားက ေတာင္ကုန္းတစ္ခုကိုဆင္းေနတုန္းမွာ ဘရိတ္ေပါက္သြားတယ္

ရပ္လို႔မရေတာ့ဘူး။
ရထားလမ္းတည့္တည့္မွာ လမ္းလုပ္သား ၅ ေယာက္ လမ္းျပင္ေနတယ္။
မင္းေမာင္းလာတဲ့ ရထားနဲ႔ တုိက္မိရင္ သူတို႔အကုန္လံုး ေသမွာပဲ။ သူတို႔ေရွာင္စရာ

ေနရာလည္းမရွိဘူး။............
အဲဒိအခ်ိန္ရထားေရွ႔မွာ လမ္းခြဲေလး တစ္ခု ေတြ႔လိုက္တယ္။
အဲဒိလမ္းခြဲထဲမွာ အလုပ္သမားတစ္ေယာက္ အလုပ္လုပ္ေနတယ္။ မင္းဟာ ရထားကို

အဲဒိလမ္းခြဲဘက္ ေကြ႔ခ်င္ရင္ေကြ႔လိုရေသးတယ္တဲ့ .....
ေကြ႔လိုက္ရင္ ဒီ တစ္ေယာက္ေတာ့ ရထားတိုက္ၿပီးေသမွာ၊ ဒါေပမဲ့ ဟုိ ၅ ေယာက္ကေတာ့ အသက္ခ်မ္းသာရာ ရလိမ့္မယ္တဲ့။

ပါေမာကၡက ဟုတ္ပါၿပီ .....
မင္းတို႔ ဘယ္လိုဆံုးျဖတ္မလဲ

လမ္းေျဖာင့္ေျဖာင့္ပဲသြားၿပီး လူ ၅ ေယာက္ကို တိုက္သတ္မလား
လမ္းခြဲေလးထဲ ေကြ႔ၿပီး လူတစ္ေယာက္ထဲကိုပဲ တိုက္မလား တဲ့ .......

ေက်ာင္းသားေတြက ညီညီ ညာညာပဲေျဖတယ္။
တစ္ေယာက္ထဲကိုပဲ တိုက္သတ္မွာတဲ့။
ဆရာက ဘာ့ေၾကာင့္ တစ္ေယာက္ထဲကို တိုက္သတ္မွာလဲ?
မင္းတို႔ရဲ့ေရြးျခယ္မႈကတရားမွ်တမႈေကာ ရွိရဲ့လားဆိုေတာ့

ေက်ာင္းသားေတြက
ဆရာကလည္းတဲ့ ....
လူ ၅ ေယာက္အသက္ကို ကယ္ဖို႔ တစ္ေယာက္အသက္နဲ႔ စေတးရမွာေပါ့တဲ့ ဒါဟာ

မွန္ကန္တဲ့ ေရြးျခယ္မႈမ်ိဳးေလတဲ့ ......

အဲ့ဒိမွာ ေပါေမာကၡက မင္းတို႔ေျပာတာမင္းတို႔မွတ္ထားေနာ္တဲ့.....
ေနာက္ေမးခြန္းတစ္ခု ေမးမယ္ဆိုၿပီး ထပ္ေမးတယ္။

ဒီေမးခြန္းမွာ မင္းတို႔ဟာ ဓာတ္ရထားေမာင္းတဲ့လူ မဟုတ္ေတာ့ဘူးတဲ့
ခြဲစိတ္ဆရာဝန္ျဖစ္သြားၿပီတဲ့

မင္းဆီမွာ အသည္းအသန္ျဖစ္ေနတဲ့ လူနာ ၅ ေယာက္ရွိတယ္တဲ့ တစ္ေယာက္ကအသည္းလိုတယ္၊ ေနာက္တစ္ေယာကက္ ေက်ာက္ကပ္၊ ေနာက္တစ္ေယာက္က ႏွလံုး၊ ေနာက္တစ္ေယာက္က ပန္ကရိယ၊ စသည္ျဖင့္ေပါ့ကြာ အဲ့ဒါေတြ ကိုလည္းအစားထိုးဖို႔ ရွာမရဘူး၊ အစားမထိုးနိုင္ရင္ သူတို႔ေသေတာ့မွာ .....

အဲ့ဒိအခ်ိန္ မင္းတို႔ဆီကို ပံုမွန္က်န္းမာေရးစစ္ေဆးဖို႔ လူေကာင္းတစ္ေယာက္ ေရာက္လာတယ္တဲ့ .....

မင္းတို႔အဲဒိ လူေကာင္းကို ေမ့ေဆးေပးၿပီး သူ႔ဆီက အသည္း၊ ေက်ာက္ကပ္၊ နွလံုး၊ ပန္ကရိယေတြထုတ္ ....
ဟုိလူ ၅ ေယာက္ကို အစားထုိးကုေပးမလားတဲ့ ?

ေက်ာင္းသားေတြက .....
ဟာ ... ဆရာကလည္းတဲ့ ....
ဒီလိုေတာ့ ဘယ္လိုလုပ္ဖို႔ သင့္ေလွ်ာ္ပါ့မလဲတဲ့ .....

ပါေမာကၡက .....
မင္းတို႔ခဏက ေျပာတုန္းကေတာ့ လူ ငါးေယာက္အသက္ ကယ္ဖို႔အတြက္ လူ တစ္ေယာက္ကို စေတးရတာ တရားတယ္ဆို ...
အခုေတာ့ ဘယ္လို ျဖစ္သြားတာလဲ ... ဆိုေတာ့ ...

ေက်ာင္းသားေတြ မေျဖတတ္ေတာ့ပါဘူး။
--------------------------

ေလာကႀကီးဟာ ဒီလိုပါပဲ ....
အခ်ိဳ႕ေသာကိစၥရပ္ေတြမွာ အမ်ားရဲ့ အက်ိဳးကိုေရွးရႈၿပီး လုပ္ေဆာင္လို႔ရႏိုင္ေပမဲ့.....


အခ်ိဳ႕ေသာ ကိစၥရပ္မ်ားက်ေတာ့ ..... အမ်ားအက်ိဳးရွိမယ္ဆိုတဲ့ အေၾကာင္းျပခ်က္နဲ႔ လူတစ္ဦးတစ္ေယာက္ရဲ့ အခြင့္အေရးကို ထိပါးလို႔မရႏိုင္ပါဘူး ....

ဒီမိုကေရစီစနစ္နဲ႔ တည္ေဆာင္ထားတဲ့ နိုင္ငံတိုင္းမွာလည္း
လူမ်ားစုရဲ့ ဆႏၵကို အေကာင္အထည္ေဖၚတဲ့အပိုင္းနဲ႔ ....... လူနည္းစုရဲ့ (သို႔မဟုတ္)

လူတစ္ဦးခ်င္းစီရင္ ရပိုင္ခြင့္နဲ႔ အခြင့္အေရးေတြကို ကာကြယ္တဲ့အပိုင္းေတြဟာ ဟန္ခ်က္ညီညီ ရွိေနဖို႔လိုပါတယ္။

အုပ္ခ်ဳပ္ေရးနဲ႔ ဥပေဒျပဳေရး မဏၭိဳင္ေတြဟာ ခုဏက ဥာဏ္စမ္းထဲမွာပါတဲ့
ဓာတ္ရထားေမာင္းသမားလို ေဆာင္ရြက္ၾကရၿပီး

တရားစီရင္ေရးမဏၭိဳင္ျဖစ္တဲ့ တရားရံုးေတြနဲ႔ တရားသူႀကီးေတြကေတာ့
ခြဲစိတ္ဆရာဝန္လို ပဲက်င့္ရပါတယ္။

ဥာဏ္စမ္းထဲမွာပါတဲ့ ဓာတ္ရထားေမာင္းသမားနဲ႔ ဆရာဝန္ရဲ့ ဥပမာကေတာ့ ေတာ္ေတာ္ေလး ရွင္းလင္းတဲ့ ဥပမာပါ။

သို႔ေသာ္လည္း လက္ေတြ႔ဘဝမွာေတာ့
တစ္ခ်ိဳ႕ကိစၥရပ္ေတြဟာ အဲဒိေလာက္ ရွင္းလင္းျပတ္သားမႈမရွိၾကျပန္ဘူး။ ....

ဥပမာထဲမွာပါတဲ့ ......
ခြဲစိတ္ဆရာဝန္လိုက်င့္ေနရတဲ့ တရားသူႀကီးေတြကို လူနာတစ္ေယာက္ကို သတ္ၿပီး လူနာ ၅ ေယာက္ကယ္ခိုင္းေစခ်င္ၾကတယ္။

ဒါေပမဲ့ .................
ဒါေပမဲ့ ပါပဲ။

credit: ဆရာေဇယ်ာေအးခ်ိဳ

Credit : မႈခင္းဆရာဝန္ႀကီး ေဒါက္တာေမာင္ေမာင္တိတ္
---------------------------------------------------------------------------
             " မိန္းမက အလိုမတူ  ျငင္းဆန္ျခင္း "
        =============================

        ေယဘုယ်အားျဖင့္ မိန္းမတစ္ဦးအား ၄င္းက အလို
မတူဘဲႏွင့္ ကာမစပ္ယွက္ျခင္း ထေျမာက္ရန္ မလြယ္ကူ ေခ် ။ သာမန္အင္အားရွိသည့္ မိန္းမတစ္ဦးက အလိုမတူ
၍ စိတ္ေရာကိုယ္ပါ ျငင္းဆန္ပါမူ ကာမစပ္ယွက္ျခင္း ထ
ေျမာက္ရန္ မျဖစ္ႏိုင္ေခ် ။ သို႔ရာတြင္ ၄င္း၏ အလိုအတူ
ျငင္းဆန္ေသာ စိတ္ဓာတ္ႏွင့္ ျငင္းဆန္ႏိုင္ေသာ ေတာ္
လွန္မႈကို နာက်င္ေစမႈျဖင့္ေသာ္လည္းေကာင္း ၊
ေၾကာက္႐ြံ႕ေအာင္ ၿခိမ္းေျခာက္ျခင္းျဖင့္ေသာ္လည္း
ေကာင္း ၊ ေမ့ေျမာေအာင္ျပဳျခင္းျဖင့္ေသာ္လည္းေကာင္း၊
မိန္းမအား ကာမစပ္ယွက္ျပဳက်င့္ႏိုင္ေပမည္ ။
        မိန္းမသည္ မုဒိမ္းက်င့္ခံရျခင္းမွ ကာကြယ္ရန္ မိမိ
ကိုယ္ကိုယ္တြင္ တာဝန္႐ွိေလသည္ ။ ျငင္းဆန္ရာ၌
လည္း မိမိတြင္စြမ္းအား႐ွိသေ႐ြ႕ အစြမ္းကုန္ခုခံၿပီး
ေနာက္ဆံုး လက္ေလ်ွာ့ရမည့္အေျခအေန ဆိုက္ေရာက္
သည့္တိုင္ေအာင္ ျငင္းဆန္ေတာ္လွန္ရေပမည္ ။ ျငင္း
ဆန္ျခင္းျပဳရာ၌ စိတ္မပါ့တပါ ေပါ့ေလ်ာ့စြာ ကာကြယ္
လၽွင္ေသာ္လည္းေကာင္း ၊ ေတာ္လွန္ရင္ေသာ္လည္း
ေကာင္း ၊ ျပဳလၽွင္ ၄င္းမိန္းမက (ဥပေဒသေဘာတရား
အားျဖင့္ ) "အလိုမတူျငင္းဆန္ျခင္း "ကင္းမဲ႔သည္ဟု ယူ
ဆေပလိမ့္မည္ ။
           ျပစ္မႈပုဒ္မ ၁၀၀ အရ မိန္းမတစ္ဦးသည္ ၄င္းအား
မုဒိမ္းက်င့္ခံရမည့္ အႏၲရာယ္သို႔ ဆိုက္ေရာက္လၽွင္ မုဒိမ္း
ျပဳက်င့္သူအား ေသေစရန္ေသာ္လည္းေကာင္း ၊ အျခား
ေဘးအႏၲရာယ္ တစ္ခုခုျဖစ္ေစရန္ေသာ္လည္းေကာင္း ၊
ျပဳလုပ္ႏိုင္ခြင့္႐ွိေပသည္ ။ သို႔ျဖစ္ရာ မိန္းမတစ္ဦးသည္
မုဒိမ္းက်င့္ခံရမည့္ အႏၲရာယ္အတြင္းသို႔ ဆိုက္ေရာက္ လ်ွင္ အထက္တြင္ေဖာ္ျပထားသည့္ ရာဇသတ္ ၁၀၀ ၏
ျပဳပိုင္ခြင့္ကို အသံုးျပဳရန္သာျဖစ္သည္ ။
         အလိုမတူျငင္းဆန္ေသာ္လည္း မတတ္သာ၍
မုဒိမ္းက်င့္ခံရလၽွင္လည္း အခြင့္သာသည္ႏွင့္တၿပိဳင္နက္
က်င့္ခံရသူသည္ သက္ဆိုင္ရာအာဏာပိုင္မ်ား သို႔တည္း
မဟုတ္ နီးစပ္သူတစ္ဦးတစ္ေယာက္အား တိုင္တန္းရန္
ျဖစ္သည္ ။ ဤကဲ႔သို႕တိုင္တန္းမႈ ျပဳလုပ္ျခင္းသည္ ကား
" အလိုမတူျငင္းဆန္ျခင္း " ျပဳသည့္ အေထာက္အထား
သက္ေသတစ္ရပ္ပင္ ျဖစ္သည္ ။
        ထို႔အျပင္ မုဒိမ္းက်င့္ခံရစဥ္ တတ္ႏိုင္သေရြ႕ က်
ေရာက္ေနေသာ မုဒိမ္းအႏၲရာယ္မွ ကင္းလြတ္ေစရန္
ေအာ္ဟစ္ျခင္း ႏွင့္ အျခား အကူအညီေတာင္းရာေရာက္
သည့္ အျပဳအမူမ်ားကို ျပဳလုပ္ျခင္းသည္လည္း " အလို
မတူျငင္းဆန္ျခင္း "သေဘာရွိေၾကာင္း သက္ေရာက္ေပ
သည္ ။         ။