၁၉၃ ေလၽွာက္မယ္ တကဲကဲျဖစ္ေနသူမ်ားအတြက္

------------------------------------------------
*ရာဇသတ္ႀကီးဥပေဒပုဒ္မ ၁၉၃ ။            ။


တရားစီရင္ေသာ မႈခင္းကိစၥတြင္ မည္သူမဆို ၊ မည္သည့္အဆင့္၌ျဖစ္ေစ၊ တမင္မမွန္သက္ေသခံလၽွင္ သို႕တည္းမဟုတ္ မည္သည့္အဆင့္၌ျဖစ္ေစ ၊ သက္ေသခံအျဖစ္အသံုးျပဳရန္ မမွန္သက္ေသခံကို တမင္ဖန္တီးလၽွင္ ၊ ထိုသူကိုခုႏွစ္ႏွစ္ထိေထာင္ဒဏ္ တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးခ်မွတ္ရမည့္ အျပင္ ေငြဒဏ္လည္း ခ်မွတ္ႏိုင္သည္ ။

        ထို႔ျပင္ အျခားမႈခင္းကိစၥတြင္ တမင္မမွန္သက္ေသခံလၽွင္ ၊ သို႔တည္းမဟုတ္ မမွန္သက္ေသခံကို တမင္ဖန္တီးလၽွင္ ထိုသူကို ၃ႏွစ္ထိေထာင္ဒဏ္တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးခ်မွတ္ရမည့္အျပင္ ေငြဒဏ္လည္းခ်မွတ္ႏိုင္သည္ ။

Explanation 1. ။ ။ စစ္တရား႐ံုးတြင္ စစ္ေဆးစီရင္ေသာ မႈခင္းကိစၥသည္ တရားစီရင္ေသာမႈခင္း ကိစၥ မည္၏ ။

Explanation 2. ။ ။ တရား႐ံုးတြင္ အမႈစစ္ေဆးစီရင္ျခင္းမျပဳမီ ၊ ဥပေဒညႊန္ၾကားခ်က္အရ ႀကိဳတင္ေမးျမန္းစံုေထာက္ျခင္းသည္ တရား႐ံုး၌ ေမးျမန္းစံုေထာက္မႈ ျပဳျခင္း မဟုတ္ေသာ္လည္း ၊ တရားစီရင္ေသာ မႈခင္းကိစၥ၏ အဆင့္တစ္ဆင့္ျဖစ္သည္ ။

Explanation 3. ။ ။ ဥပေဒအရ တရား႐ံုးကညႊန္ၾကား၍တရား႐ံုးအမိန္႔အရေဆာင္႐ြက္ေသာ ေမးျမန္းစံုေထာက္ျခင္းသည္ တရား႐ံုး၌ ေမးျမန္းစံုေထာက္ျခင္းမဟုတ္ေသာ္လည္း တရားစီရင္ေသာမႈခင္းကိစၥ၏ အဆင့္တစ္ဆင့္ျဖစ္သည္ ။

မမွန္သက္ေသခံျခင္းက်ဴးလြန္မႈ (၂)မ်ိဳးျဖစ္ႏိုင္ပါသည္ ။

(က) တရား႐ံုးႀကိဳတင္ထြက္ဆိုခ်က္ႏွင့္႐ံုးေ႐ွ႕ထြက္ဆိုခ်က္ကြဲလြဲမႈ႐ွိျခင္း

(ခ) သက္ေသ၏ အဓိကစစ္ခ်က္ႏွင့္ ျပန္လွန္စစ္ေမးရာတြင္ ထြက္ဆိုခ်က္မ်ားကြဲလြဲျခင္း တို႕ျဖစ္သည္ ။

သက္ေသခံအက္ဥပေဒပုဒ္မ ၁၄၅ အရ

-သက္ေသတစ္ေယာက္သည္ တရား႐ံုးတြင္ႀကိဳတင္ထြက္ခ်က္ေပးထားပါက အဆိုပါသက္ေသသည္ ယင္းႀကိဳတင္ထြက္ခ်က္ေပးသည့္အမႈႏွင့္ ပက္သက္၍တရား႐ံုးတြင္ သက္ေသခံပါလၽွင္ အဓိကအခ်က္မ်ား
တြင္ႀကိဳတင္ထြက္ခ်က္ပါအခ်က္မ်ားႏွင့္ ကြဲလြဲထြက္ဆိုမႈ႐ွိႏိုင္ပါသည္ ။ ထိုသို႔ကြဲလြဲထြက္ဆိုပါက အမႈလိုက္   ဥပေဒအရာ႐ွိက ႀကိဳတင္ထြက္ခ်က္ပါအခ်က္မ်ားႏွင့္ တိုက္ဆိုင္စစ္ေမးႏိုင္ပါသည္ ။

(ခ) အဓိကစစ္ေမးစဥ္ ထြက္ခ်က္ႏွင့္ ျပန္လွန္စစ္ေမးရာတြင္ထြက္ခ်က္မ်ားကြဲလြဲျခင္း

-သက္ေသသည္ အဓိကစစ္ေမးစဥ္ထြက္ခ်က္ႏွင့္ျပန္လွန္စစ္ေမးရာတြင္ထြက္ခ်က္မ်ား "သိသိသာသာ "ကြဲလြဲၿပီး ထပ္မံစစ္ေဆးရာတြင္ ျပန္လည္တည့္မတ္ျခင္းမ႐ွိပါက ယင္းသက္ေသအား မမွန္သက္ေသခံမႈျဖင့္ တရားစြဲဆိုရန္ အမႈလိုက္ ဥပေဒအရာ႐ွိက တရား႐ံုးသို႕ေလၽွာက္ထားႏိုင္ပါသည္ ။                ။