Credit : မႈခင္းဆရာဝန္ႀကီး ေဒါက္တာေမာင္ေမာင္တိတ္
=====================================
ကိုယ္ေပၚ႐ွိ ျပင္ပဒဏ္ရာမ်ား ။          ။ ကိုယ္ေပၚတြင္
ေတြ႕႐ွိႏိုင္ေသာ ဒဏ္ရာမ်ားကို တိက်စြာမွတ္သားရမည္
ဒဏ္ရာတစ္ခုသည္ မည္မၽွပင္ေသးဖြဲ႕ေစကာမူ ၊လ်စ္လ်ဴ
မ႐ႈဘဲ တိက်စြာ မွတ္သားရမည္ ။ ဒဏ္ရာမ်ားကို မွတ္
သားရာ၌  _

(၁) ဒဏ္ရာ၏ အမ်ိဳးအစား
(၂) ဒဏ္ရာ၏ အတိုင္းအထြာ
(၃) ဒဏ္ရာ၏ တည္ေနရာ
(၄) ဒဏ္ရာ၏ ပံုပန္းသ႑န္
(၅) ဒဏ္ရာ၏ သြားရာလမ္းေၾကာင္း
(၆) ဒဏ္ရာ၏ အလ်ားလိုက္ အေနအထား
(၇) ဒဏ္ရာတြင္ တြယ္ကပ္ေနေသာ အစအန ၊ အမႈန္႔ ၊
      အဝတ္စ ၊ စသည္တို႔ ႐ွိ - မ႐ွိ
(၈) ဒဏ္ရာရၿပီး အခ်ိန္ကာလအလိုက္ ျဖစ္ေပၚလာေသာ
      အေျပာင္းအလဲမ်ား ၊ ဒဏ္ရာ၏ လတ္ဆတ္ပံု ၊ သို႔
      တည္းမဟုတ္ ဒဏ္ရာေဟာင္းျဖစ္ၿပီး အသားႏုတက္
      ျခင္း ၊ ျပည္တည္ျခင္း စသည့္အေျခအေန ႐ွိေနပံု ၊
(၉) ေသၿပီးမွရေသာဒဏ္ရာ သို႔မဟုတ္ အသက္႐ွိစဥ္က
      ရေသာဒဏ္ရာမ်ား အေျခအေန (ဒဏ္ရာႏွင့္ ပတ္
သက္ေသာ ေဖာ္ျပခ်က္မ်ား၏ အေသးစိတ္ အေၾကာင္း
မ်ားကို စာသားျဖင့္ မည္မၽွျဖင့္ ထုတ္ေဖာ္ေရးသားထား
သည္ ျဖစ္ေစကာမူ ပံုတူဆြဲ (Sketch)ျခင္း ၊ ဓာတ္ပံု႐ိုက္
မွတ္တမ္းတင္ျခင္းမ်ားထက္မူကား ပို၍ တိက်ႏိုင္မည္
မဟုတ္ေခ် ။ ေဆးဌာနပံုစံ (ေဆး ၂၁/ အပိုင္း ၁) တြင္
လည္း လူ၏ ပံုၾကမ္းပံုမ်ား ပါ႐ွိေလသည္ ။ထိုပံုစံမ်ားတြင္
ဒဏ္ရာ အေနအထား ၊ အ႐ြယ္ပမာဏ စသည္တို႔ကို အ
ခ်ိဳးက်အတိုင္း ျဖည့္စြက္ရမည္ ။ ဒဏ္ရာမ်ားကို တစ္ခုစီ
နံပါတ္တပ္ၿပီး ေဖာ္ျပသြားရမည္ ။ ဤသို႔ နံပါတ္တပ္ျခင္း
သည္ ဒဏ္ရာရစဥ္အခါက ထိုနံပါတ္မ်ား အစဥ္လိုက္အ
တိုင္း ဒဏ္ရာတစ္ခုၿပီးတစ္ခု ရ႐ွိခဲ႔သည္ဟု မယူဆအပ္
ေခ် ။ သို႔ေသာ္ စစ္ေဆးသူအေနျဖင့္ ဒဏ္ရာမ်ားသည္
အစဥ္အတိုင္း တစ္ခုၿပီးတစ္ခု ရ႐ွိခဲ႔လိမ့္မည္ဟု ယူဆ
လ်က္ နံပါတ္ကိုလည္း အစဥ္လိုက္ ပူးတြဲသတ္မွတ္သြား
သည့္ စနစ္ကို သံုးလိုလၽွင္ သံုးႏိုင္ေပသးသည္ ။
             ဒဏ္ရာမ်ားကိုစစ္ေဆးၾကည့္႐ႈရာ၌ စိတ္မွန္းျဖင့္
မရယူဘဲ ဒဏ္ရာ၏ အတိုင္းအထြာမ်ားကို တိက်စြာမွတ္
သားရမည္ ။ ျပင္ပဒဏ္ရာမ်ားကို ၾကည့္႐ႈစစ္ေဆးစဥ္
ကိုယ္တြင္းသို႔ ေဖါက္ထြင္းေနသည့္ အေျခအေနမ်ားကို
(Probe)စသည္တို႔ျဖင့္ ထိုးသြင္းၾကည့္႐ႈျခင္းကို ေ႐ွာင္
ၾကဥ္ရမည္ ။

ခႏၶာကိုယ္တြင္း ခြဲစိတ္ၾကည့္႐ႈပံု ။       ။ အေလာင္းတစ္
ေလာင္းကို ရင္ခြဲၾကည့္႐ႈလၽွင္ ဆရာဝန္ ၂ ဦးအတူလုပ္
ကိုင္ရန္လိုသည္ ။ တစ္ဦးကဓါးႏွင့္ ခြဲစိတ္မႈျပဳလုပ္ၿပီး
က်န္တစ္ဦးက ေတြ႕႐ွိေသာ အခ်က္အလက္မ်ားကို ေရး
မွတ္ရန္လိုေပသည္ ။
                        ကိုယ္ခႏၶာအတြင္း ခြဲစိတ္ၾကည့္႐ႈရာတြင္
အေရးႀကီးေသာ အခ်က္တစ္ခုမွာ မည္သည့္အေၾကာင္း
ေၾကာင့္ ေသသည္ျဖစ္ေစ ၊ ကိုယ္အဂၤါအစိတ္အပိုင္းအား
လံုးကို အၿမဲတမ္းခြဲစိတ္ၾကည့္႐ႈသည့္ အေလ့အထ ႐ွိရ
မည္ ။ ဥပမညဆိုရလၽွင္ ယာဥ္တိုက္မႈေၾကာင့္ေသသျဖင့္
ပထမ ဝမ္းဗိုက္အတြင္းသို႔ခြဲၾကည့္ရာ ေဘလံုးႏွင့္
အသည္းတို႔ကြဲ၍ ၄င္းဒဏ္ရာမ်ားမွ ေသြးလြန္ၿပီး ေသြး
ဆုတ္ေသေၾကာင္း အခ်က္အလက္မ်ားကို ေတြ႕႐ွိေသာ္
ျငားလည္း အျခားရင္ဘတ္အတြင္းမွ ကိုယ္အဂၤါအစိတ္
အပိုင္းမ်ား ၊ ဦးေခါင္းခြံအတြင္း႐ွိ ဦးေဏွာက္ႏွင့္ ဦးခြံ
အေျခတို႔ကိုပါ စစ္ေဆးၾကည့္႐ႈျခင္း မျပဳဘဲ ခ်န္လွပ္
မထားသင့္ေပ ။             ။

Credit : မႈခင္းဆရာဝန္ႀကီး ေဒါက္တာေမာင္ေမာင္တိတ္
=====================================
သက္ေပ်ာက္႐ုပ္ေျပာင္းမႈ ။        ။ ေသသူတစ္ဦး၏ ေသ
ဆံုးခ်ိန္ကို ဆံုးျဖတ္အတည္ျပဳႏိုင္ရန္ သက္ေပ်ာက္႐ုပ္
ေျပာင္းမႈမ်ားကို ေလ့လာၿပီးမွတ္တမ္းတင္ရမည္ ။ မွတ္
တမ္းတင္ရန္အခ်က္မ်ားမွာ -
(၁) ကိုယ္ခႏၶာ၏အပူခ်ိန္ ( ဓာတ္ခြဲခန္းသံုး ျပဒါးတိုင္ကို
      အေလာင္း၏ စအိုတြင္းသို႔ ၂ မိနစ္ၾကာမၽွသြင္းၿပီးျပင္
      ပသို႔ ျပန္မထုတ္ခင္ ျပဒါးအမွတ္အသားမ်ားကိုၾကည့္
      ႐ႈရန္ လိုသည္ ။ သို႔တည္းမဟုတ္ ဝမ္းဗိုက္ကို အ
      နည္းငယ္ ေဖာက္ၿပီး ျပဒါးတိုင္ကို အထဲသို႔ ထည့္
      သြင္းလ်က္ ယခင္နည္းအတိုင္း တိုင္းတာရမည္ ။အ
      ဖ်ားတိုင္း ျပဒါးတိုင္ကို မည္သည့္အခါမၽွမသံုးရ ။ )
(၂) ကိုယ္ခႏၶာ႐ွိ ၾကြက္သားတို႔၏ သက္ေပ်ာက္ေတာင့္
      တင္းမႈ ( Rigor mortis ) အေျခအေနကို ေလ့လာ
      မွတ္တမ္းတင္ရမည္ ။ ထိုသို႔မွတ္တမ္းတင္ရာတြင္ -
-     ဦးေခါင္း
-     လည္ပင္း
-     ၾကြက္သားမ်ား
-     လက္
-     ရင္အံု
-     ဝမ္းဗိုက္
-     ေျခေထာက္တို႔၏ ေတာင့္တငးျခင္း အေျခအေနတို႔
      ကို မွတ္ယူရမည္ ။

အေလာင္း၏အေျခအေန ။        ။ အေလာင္း၏ အရပ္အ
ေမာင္း ၊ အေလးခ်ိန္ ၊ စိုျပည္ဝၿဖိဳးမႈ ၊ သန္စြမ္းမႈ ၊ မူလ
ကိုယ္အဂၤါခ်ိဳ႕တဲ႔မႈမ်ားကို ေဖာ္ျပမွတ္တမ္းတင္ရမည္။ဤ
အခ်က္အလက္မ်ားကို ရ႐ွိထားျခင္းအားျဖင့္ ေသဆံုးသူ
သည္ အခင္းျဖစ္ပြားစဥ္က မည္ကဲ႔သို႔ ခုခံကာကြယ္ႏိုင္
စြမ္း႐ွိမ႐ွိ ၊ သူတစ္ပါးအား ရန္ျပဳႏိုင္-မျပဳႏိုင္ စသည္တို႔ကို
ခန္႔မွန္းႏိုင္ေပမည္ ။ ထုိသို႔ ခန္႔မွန္းႏိုင္ျခင္းျဖင့္ အခ်င္းျဖစ္
ပြားစဥ္ ေသဆံုးသူသည္ မည္ကဲ႔သို႔ ပါဝင္လႈပ္႐ွားႏိုင္ခဲ႔ပံု
ကို ခ်ိန္ဆႏိုင္ေပသည္ ။

အေလာင္းတြင္ အထူးစစ္ေဆးရမည့္ေနရာမ်ား။    ။မ်က္
ႏွာႏွင့္ ေခါင္း ၊ မ်က္ခံုးေမႊး ၊ မ်က္ေတာင္ေမႊး ၊ ဆံပင္ေမႊး
အမ်ိဳးအစားမ်ားကို သတ္မွတ္ၿပီး သီးျခားနမူနာယူထားရ
မည္ ။ ( ထိုသို႔နမူနာယူရာတြင္ ကတ္ေၾကးျဖင့္ ကိုက္
ျဖတ္ယူျခင္း မဟုတ္ဘဲ ႏႈတ္ယူျခင္းျဖစ္ရမည္ ။ ) မ်က္ႏွာ
၏မဲ႔႐ြဲ႕ပံု ၊ ၿပံဳးပံု ၊ ေၾကာက္လန္႔ပံု စသည္တို႔ကို မွတ္သား
ရမည္ ။ မ်က္ႏွာေပၚတြင္ ေပက်ံေနေသာအရာမ်ား ႐ွိမ႐ွိ
ကိုလည္း ၾကည့္႐ႈရမည္ ။ မ်က္ႏွာအေရျပားေပၚတြင္
ေသြးျခည္ဥအစက္မ်ား (Petechial haemorrhages)႐ွိ
မ႐ွိကိုလည္း ၾကည့္႐ႈစစ္ေဆးရမည္ ။ မ်က္ႏွာတစ္ျပင္
လံုးတြင္ အေရာင္အဆင္း ေျပာင္းလဲျခင္း ႐ွိမ႐ွိ ၊ အကယ္
၍ ႐ွိလၽွင္ မည္သို႔ေသာ အေရာင္အဆင္း( cherry red,
chocolate brown, bluish, etc…,) ၌ ႐ွိေနေၾကာင္း
မွတ္သားရမည္ ။

မ်က္စိ     -     မ်က္ျဖဴသားေပၚ၌ ေသြးျခည္ဥမ်ား ရွိသည့္
အေျခအေန ၊ မ်က္ျဖဴသားအဝါေရာင္(Jaundice)႐ွိမ႐ွိ ၊
သူငယ္အိမ္အက်ဥ္းအက်ယ္ ၊ မ်က္လံုးျပဴးေၾကာင္ေန
ျခင္း ႐ွိမ႐ွိ ။

လက္ဖဝါး   -    ေရထဲတြင္ အစိမ္ခံရေသာ အေလာင္း
ဟုတ္မဟုတ္ သိႏိုင္ရန္ လက္အေရခြံမ်ား ပဲေရပြထေန မ
ေနကို မွတ္သားရမည္ ။ သက္ေပ်ာက္သည္တစ္ၿပိဳင္နက္
ဆုပ္ကိုင္မႈ (Cadaveric Spasm) အားျဖင့္ လက္ဖဝါး
တြင္း၌ ဆုပ္ကိုင္ထားေသာ အရာဝတၳဳမ်ား ႐ွိမ႐ွိ ။

လက္သည္း   -      လက္သည္းမ်ား ညိဳျပာေရာင္ ျဖစ္ေန
မေန ၊ လက္သည္းၾကားမ်ားတြင္ ကုတ္ျခစ္ျခင္းေၾကာင့္
ရေသာ လူ၏ အေရခြံစ စသည္မ်ား႐ွိမ႐ွိ ၊ အ႐ိုက္​ခံရ
​ေသာ လက္​နက္​တို႔မွ အစအနမ်ား လက္​သည္​းတြင္​ညႇပ္​
ကပ္​​ေနမ​ေန စသည္​တို႔ကိုမွတ္​သားရမည္​ ။ ထို႔ျပင္​လက္​
​ေခ်ာင္​းတိုင္​းမွ လက္​သည္​းမ်ားကို ျဖတ္​ယူ၍ တစ္​ခုစီ
သီးသန္​႔ထုတ္​လ်က္​ ဓာတ္​ခြဲခန္​းသို႔ ​ေပးပို႔ႏိုင္​ရန္​ သိမ္​း
ဆည္​းရမည္​ ။

ႏႈတ္​ခမ္​း ၊ ႏွာ​ေခါင္​းႏွင္​့ ပါးစပ္​​ေပါက္​ ။       ။ ႏႈတ္​ခမ္​း ၊ ႏွာ
​ေခါင္​းႏွင္​့ ပါးစပ္​​ေပါက္​မ်ားတြင္​ အျမႇဳပ္​မ်ား ႐ွိမ႐ွိ ၊ ႐ွိ​ေနပါ
က အျမႇဳပ္​အ႐ြယ္​အစား ၊ အ​ေရာင္​အဆင္​း ၊ အျမႇဳပ္​မ်ား
သည္​ ​ေသြးစြန္​းသည္​့ အျမႇဳပ္​မ်ား ဟုတ္​မဟုတ္​ တုိ႔ကို
မွတ္​သားရမည္​ ။ ႏႈတ္​ခမ္​းမ်ားတြင္​ ညိဳျပာ​ေရာင္​ ျဖစ္​​ေနမ
​ေနကိုလည္​း မွတ္​ယူရမည္​ ။

မိန္​းမကိုယ္​​ေပါက္​   -   မိန္​းမကိုယ္​​ေပါက္​အဝႏွင္​့အတြင္​း
ဘက္​မ်ားမွ အရိအ႐ြဲႏွင္​့ အျခားအရာမ်ားကို ထုတ္​ယူ
လ်က္​ ​ေယာက်္​ားသုတ္​ပိုးမ်ား ႐ွိမ႐ွိ စစ္​​ေဆးမွတ္​သားရ
မည္​ ။ ဒဏ္​ရာျဖင္​့​ေသ​ေသာ လူသတ္​မႈ ​ေယာက်္​ား အ
​ေလာင္​းမ်ားတြင္​လည္​း အ​ေလာင္​း၏စအိုဝတြင္​ ကာမ
စပ္​ယွက္​ထား​ေသာ ဒဏ္​ရာဒဏ္​ခ်က္​ သို႔မဟုတ္​ ပိုမိုအဝ
က်ယ္​​ေနျခင္​း အ​ေျခအ​ေနမ်ားကို ၾကည္​့႐ႈရမည္​ ။        ။

Credit : မႈခင္းဆရာဝန္ႀကီး ေဒါက္တာေမာင္ေမာင္တိတ္
=====================================
အေလာင္း၏ ကိုယ္ေပၚမွ အဝတ္အစား ။     ။အေလာင္း
၏ ကိုယ္ေပၚမွ အဝတ္အစားမ်ားကို ခြာယူရာတြင္ ထိုအ
ဝတ္အစားမ်ားေပၚ၌ ကပ္ၿငိပါ႐ွိႏိုင္သည့္ ယမ္းစ ၊ မွန္စ ၊
အေမႊးအမွင္ ၊ အစြန္းအထင္း အစအန စသည္မ်ား လြင့္
စင္ ေပ်ာက္ဆံုးမသြားေစရန္ အေရးႀကီးေလသည္ ။ အ
ကယ္၍ ထိုအဝတ္အစားမ်ားေပၚမွ အစအန တစ္စံုတစ္
ရာ ကြာက် ၊ ရ႐ွိခဲ႔လၽွင္ စနစ္တက် စုေဆာင္းရယူ သိမ္း
ဆည္းရမည္ ။ ထို႔ေနာက္ အစအနမ်ားႏွင့္ သင့္ေတာ္႐ံုမၽွ
႐ွိေသာ မင္ႏွိပ္စကၠဴ - ၂ ခ်ပ္ၾကားတြင္ ညွပ္လ်က္ဘူးငယ္
ကေလးမ်ားျဖင့္ ထည့္ကာ သက္ဆိုင္ရာ ဓါတ္ခြဲခန္းသို႔
တင္ျပႏိုင္ရန္ ေကာင္းစြာ သိမ္းဆည္းထားရမည္ ။ ထိုမၽွမ
က အဝတ္အစားမ်ားေပၚသို႔ ဖုန္မႈန္႔စသည့္ မသက္ဆိုင္
ေသာ အစအနမ်ား မကပ္ၿငိေစရန္ ေကာင္းစြာ သိမ္း
ဆည္းထားရမည္ ။
        ေသနတ္ဒဏ္ရာျဖင့္ ေသဆံုးသူ၏ အက်ၤ ီအဝတ္
အစားတို႔၌ ေတြ႕႐ွိရေသာ က်ည္ဆံဝင္ေပါက္ ၊ ပတ္ဝန္း
က်င္တြင္ ယမ္းေငြ႕ယမ္းစမ်ား ႐ွိမ႐ွိ စစ္ေဆးရမည္ ။
ေတြ႕႐ွိက ထိုယမ္းေငြ႕ယမ္းစမ်ားကို ေကာက္ယူသိမ္း
ဆည္းၿပီး ၊ ရဲအရာ႐ွိထံ စနစ္တက်အပ္ႏွံရမည္ ။
အေလာင္း၏ကိုယ္ေပၚမွ အဝတ္အစားမ်ားကို နံေဘး
ခ်ဳပ္႐ိုးအတိုင္း ကတ္ေၾကးျဖင့္ကိုက္၍ ခြာယူရမည္ ။ ထို
သို႔ ကတ္ေၾကးႏွင့္ကိုက္ရာတြင္ က်ည္ဆံေပါက္ ၊ ဓား
ေျမွာင္ေပါက္ ၊ ႐ွနစုတ္ၿပဲေသာေနရာမ်ား စသည္တို႔ကို
ေ႐ွာင္ကြင္း ကိုက္ျဖတ္သြားရေပမည္ ။ အက်ၤ ီအဝတ္အ
စားမ်ားတြင္ ပါ႐ွိေသာ က်ည္ဆံေပါက္မ်ားကို လက္ညွိဳး
ျဖင့္ ထိုးၾကည့္ျခင္း ၊ တုတ္ျဖင့္ထိုးၾကည့္ျခင္း စသည္တို႔
ကို မျပဳလုပ္ရေပ ။ ျပဳလုပ္ခဲ႔မိပါက က်ည္ဆံဝင္ေပါက္
ထြက္ေပါက္ စသည္တို႔ကို ခန္႔မွန္းဆံုးျဖတ္ရန္ ခဲယဥ္းေပ
မည္ ။ တစ္ခါတစ္ရံတြင္ ေသနတ္ဒဏ္ရာျဖင့္ ေသသူတို႔
၏ ကိုယ္၌ က်ည္ဆံသည္ အက်ၤ ီကိုေဖာက္ထြက္မသြား
ဘဲ အက်ၤ ီႏွင့္အသားၾကားတြင္ ညပ္ေနတတ္သည္ကို
သတိျပဳရန္လိုေပေသးသည္ ။
          လၽွပ္စစ္ဓာတ္ျဖင့္ ေသဆံုးရသူမ်ားတြင္ လၽွပ္စစ္
ဓာတ္သည္ ဖိနပ္ခြာဘက္မွ ဝင္ထြက္ေသာ အေျခအေန
မ်ားကို ေတြ႕ရတတ္သည္ ။
          အဝတ္အစားေပၚတြင္ ေတြ႕႐ွိေသာ ေသြးစြန္း
ေသြးကြက္မ်ားကို ပကတိအတိုင္း ထား႐ွိရန္လိုေပသည္
ေသြးစြန္းေသြးကြက္မ်ား ပုပ္သိုးသြားျခင္းေၾကာင့္ ၊ ဓာတု
ေဗဒနည္းျဖင့္ ေသြးစစ္ေဆးရာတြင္ ခက္ခဲမည္ျဖစ္ေပရာ
စိမ္းစိုေနေသာ ေသြးကြက္မ်ားပါ႐ွိေသာ အဝတ္အစား
မ်ားကို လ်င္ျမန္စြာ ေျခာက္ေသြ႕ေအာင္ ျပဳလုပ္ၿပီးမွသိမ္း
ဆည္းရမည္ ။ ထို႔ေနာက္ ယင္းအဝတ္အစားမ်ားကိုစကၠဴ
ျဖင့္ တစ္လႊာစီ စနစ္တက်ညွပ္၍ ေသြးစစ္ဌာနသို႔ ေပးပို႔ရ
မည္ ။ အေလာင္းေပၚမွ သိမ္းဆည္းရ႐ွိေသာ အဝတ္အ
ထည္မ်ားကို မည္သည့္အခါမၽွ လံုးေထြးစုပံုလ်က္ ရင္ခြဲ
ခန္း ၾကမ္းျပင္ေပၚတြင္ ပစ္မထားရေပ ။ ထို႔ျပင္ ယင္းအ
ဝတ္အထည္မ်ားကို စကၠဴအိတ္စသည္တို႔အတြင္းသို႔
လံုးေထြးျပြတ္သိပ္ေနေအာင္ က်ပ္တည္းစြာထည့္သြင္း
ျခင္းမျပဳရ ။ အဝတ္မ်ားတြင္ သုက္ေသြး႐ွိေသာေနရာမ်ား
ကို ေခါက္ခ်ိဳးေၾကမြေစျခင္းမွ ေ႐ွာင္ၾကဥ္ရမည္ ။          ။

Credit : မႈခင္းဆရာဝန္ႀကီး ေဒါက္တာေမာင္ေမာင္တိတ္
=====================================
အေလာင္းရာဇဝင္ ။       ။ အေလာင္းကိုမခြဲမီ အေလာင္း ၏ ရာဇဝင္ကို ရယူရမည္ ။ ျပင္ပတြင္ေသဆံုးခဲ႔ေသာ
မေလာင္းမ်ားႏွင့္သက္ဆိုင္ေသာ ရာဇဝင္ကိုမူကား
သက္ဆိုင္ရာ မိဘ ၊ ေဆြမ်ိဳးသားခ်င္း စသည္တို႔ထံမွ
လည္းေကာင္း ၊ အမႈႏွင့္ပတ္သက္ေသာ ရဲအရာ႐ွိမ်ား
ထံမွ လည္းေကာင္း ၊ မႈခင္းျဖစ္ပြားစဥ္၌ ႐ွိေနေသာ မ်က္
ျမင္သက္ေသတို႔ထံမွလည္းေကာင္း ရယူႏိုင္သည္ ။ ေမး
ျမန္းရယူရန္ အခ်က္အလက္တို႔မွာ -
(၁) အေလာင္းကို မည္သည့္ေနရာ ၊
(၂) မည္သည့္အခ်ိန္တြင္ရေၾကာင္း ၊
(၃) မည္သို႔မည္ပံု ေသဆံုးရေၾကာင္း ၊
(၄) အေလာင္းကို မည္သို႔မည္ပံု မည္သည့္အေနအထား
      ၌ ေတြ႕ရေၾကာင္း ၊    
(၅) ကိုယ္ခႏၶာႏွင့္တကြ အေလာင္း ပတ္ဝန္းက်င္တြင္
      ေတြ႕႐ွိရေသာ ေသြးစြန္း ေသြးကြက္မ်ားအေၾကာင္း ၊
(၆) ဒဏ္ရာရၿပီးေနာက္ အခ်ိန္မည္မၽွၾကာမွ ေသဆံုးသြား
      ေၾကာင္း ၊
(၇) မေသဆံုးမီ မည္သည့္အခ်ိန္နာရီတြင္ မည္သည့္
    အစားအစာကို ေနာက္ဆံုးစားခဲ႔ေၾကာင္းမ်ားႏွင့္တကြ၊
    အျခားေသာ တူညီသည့္ အခ်က္အလက္မ်ားပင္
    ျဖစ္ေလသည္ ။
   
            ေဆး႐ံုတြင္ ကုသခံၿပီးမွ ေသဆံုးသြားရေသာ
အေလာင္းမ်ားႏွင့္သက္ဆိုင္ေသာ ရာဇဝင္ကိုမူကား ၊ လူ
နာ ေဆး႐ံုတက္စဥ္ မွတ္သားထားေသာ မွတ္တမ္းစာ
႐ြက္ ( Patient's chart ) မွ ရယူရမည္ ။ ထိုမၽွျဖင့္ မစံု
လင္ေသးဟု ယူဆပါမူ သက္ဆိုင္ရာ တာဝန္ခံဆရာဝန္
ထံတြင္ စံုစမ္းေမးျမန္းရန္ လိုအပ္ေလသည္ ။ ရယူရမည့္
အေလာင္း၏ အေရးႀကီးေသာ ျဖစ္စဥ္ အခ်က္အလက္
တို႔မွာ -
- မည္သည့္ေန႕ရက္ ၊ အခ်ိန္နာရီတြင္ ေဆး႐ံု၌ လက္ခံ
  ေၾကာင္း ၊
- ေဆး႐ံုသို႔ေရာက္စဥ္ လူနာ၏ေရာဂါဒဏ္ရာအေျခအေန
  အေၾကာင္း ၊
- မည္ကဲ႔သို႔ ကုသခံရေၾကာင္း ၊
- မည္ကဲ႔သို႔ ခြဲစိတ္ကုသျခင္း ခံရေၾကာင္း ၊
- ခြဲစိတ္ကုသရာတြင္ မည္သို႔ေသာ ဒဏ္ရာမ်ားေတြ႕႐ွိရ
  ေၾကာင္း ၊
- ေရာဂါအေျခအေနေလ်ာ့ေပါ့မႈ ၊ တိုးမႈအေၾကာင္း ၊
- ေသတမ္းစစ္ခ်က္ ရ-မရ အေၾကာင္း ၊
- မည္သည့္ေန႕ရက္ အခ်ိန္နာရီတြင္ ေသဆံုးေၾကာင္း ၊
- တာဝန္ခံဆရာဝန္သည္ မည္သူျဖစ္ေၾကာင္း ၊
- ေဆး႐ံုတက္စဥ္ လူနာဝတ္စားသံုးစြဲလာေသာ အဝတ္
  အစားႏွင့္တကြ အျခားပစၥည္းပစၥယႀကီးငယ္တို႔ကို
  မည္ကဲ႔သို႔ သိမ္းဆည္း၍ မည္သူ႔လက္တြင္အပ္ႏွံ
  ေၾကာင္းႏွင့္တကြ အျခားထူးျခားသည့္ အခ်က္အလက္
  မ်ားပင္ ျဖစ္ေလသည္ ။
        အေလာင္းရာဇဝင္ ရယူျခင္းအားျဖင့္ ရင္မခြဲမီ ရ႐ွိ
ထားေသာ အခ်က္အလက္မ်ားသည္ အေလာင္းကို ရင္
ခြဲစစ္ေဆးၿပီးေသာအခါ ေတြ႕႐ွိရေသာ အခ်က္အလက္
မ်ားႏွင့္ အံဝင္ဂြင္က် ျဖစ္သည္မျဖစ္သည္ကို ထင္႐ွားေစ
ႏိုင္ေလသည္ ။        ။

Credit : မႈခင္းဆရာဝန္ႀကီး ေဒါက္တာေမာင္ေမာင္တိတ္
=====================================
အေလာင္းအတည္ျပဳျခင္း၏ကြင္းဆက္ ။     ။အေလာင္း
ကို ေဆး႐ံု၌ လက္ခံရ႐ွိခ်ိန္တြင္ အေလာင္းသည္ မည္
သည့္လက္မွရ႐ွိေၾကာင္း ၊ မည္သူျဖစ္ေၾကာင္း မွတ္ယူ၍
အေလာင္း၏ လက္ေကာက္ဝတ္တြင္ ထိုေရးမွတ္ခ်က္
မ်ားႏွင့္တကြ ၊ အေလာင္းနံပါတ္ျပားကိုပါ ႀကိဳးကြင္းတစ္
ခုျဖင့္ ပူးတြဲခ်ည္ေႏွာင္ ပိတ္ပစ္ရမည္ ။ ထိုနံပါတ္ျပားမ်ား
ေရးမွတ္ရာတြင္ အဂၤလိပ္ -၆- ႏွင့္ -၉- ဂဏန္းမ်ားကို လံုး
ဝ မသံုးရေခ် ။
         အေလာင္းကို ရင္မခြဲမီ၌လည္း အထက္ပါ သတ္
မွတ္ခ်က္မ်ားကို ျပန္လည္စိစစ္ၿပီး လက္ခံရ႐ွိေသာ
အေလာင္းသည္ မည္သူမည္ဝါျဖစ္ေၾကာင္း မည္သူ႕
လက္မွ မည္သည့္အခ်ိန္တြင္ ရ႐ွိေၾကာင္း ထပ္မံ
အတည္ျပဳရန္ လိုေပသည္ ။ ထိုမၽွမက အေလာင္းႏွင့္
တစ္ပါတည္း ပါ႐ွိေသာ အျခားသက္ေသခံပစၥည္း ပစၥယ
မ်ားကိုလည္း မည္သူ႕လက္မွ ရ႐ွိေၾကာင္းႏွင့္ ေနာက္ဆံုး
မည္သူ႕ထံသို႔ လႊဲအပ္ေၾကာင္း တိက်စြာ မွတ္တမ္းတင္ရ
မည္ ။ တရားဥပေဒက်င့္ထံုးအရ ,
- မည္သည့္သက္ေသခံပစၥည္း မဆို
- မည္သူ၏ လက္မွ ရ႐ွိ၍
- မည္သူ႕ထံ ထပ္မံလႊဲအပ္ေၾကာင္း စသည္ျဖင့္ အဆင့္
ဆင့္ ကြင္းဆက္ မျပတ္ေစဘဲ တိက်စြာ အတည္ျပဳရေပ
သည္ ။ အကယ္၍ သက္ေသခံပစၥည္း အေပးအယူ
ကြင္းဆက္ ျပတ္လပ္ခဲ႔သည္႐ွိေသာ္ ယင္းသက္ေသခံ
ပစၥည္းမွာ တရားဝင္ေတာ့မည္ မဟုတ္ေခ် ။

××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××

ရင္ခြဲခ်ိန္ ။          ။ မည္သည့္ေန႕ရက္ ၊ မည္သည့္အခ်ိန္
နာရီတြင္ စတင္၍ ရင္ခြဲေၾကာင္း ေ႐ွးဦးစြာ မွတ္တမ္းတင္
ရသည္ ။ ဤကဲ႔သို႔မွတ္တမ္းတင္ျခင္းအားျဖင့္အေလာင္း
ကို ေသၿပီးေနာက္ မည္မၽွအၾကာတြင္ ရင္ခြဲေၾကာင္း သိ႐ွိ
ႏိုင္ေပမည္ ။ ထိုသို႔ သိ႐ွိႏိုင္ျခင္းအားျဖင့္ အေလာင္းေပၚ
၌ ေပၚေပါက္လာေသာ သက္ေပ်ာက္ ႐ုပ္ေျပာင္းမႈမ်ား
( Post-mortem changes ) တို႔ကို ေထာက္ထားလ်က္
ေသဆံုးခ်ိန္သည္ မည္မၽွၾကာျမင့္ၿပီျဖစ္ေၾကာင္း ခ်ိန္ဆႏိုင္
ေလသည္ ။ အေလာင္းကို ေရခဲတိုက္အတြင္းတြင္ ထား
မည္ဆိုလၽွင္ အေလာင္းေပၚ၌ ေပၚေပါက္လာမည္ျဖစ္
ေသာ သက္ေပ်ာက္႐ုပ္ေျပာင္းမႈမ်ား Post-mortem ch-
anges ျဖစ္ေပၚခ်ိန္ ေျပာင္းလဲသြားေပမည္ ။ ေရခဲဓါတ္
ေၾကာင့္ အထက္ပါအတိုင္း ပ်က္ျပားခ်က္မ်ား ေပၚေပါက္
လာခဲ႔ၿပီးမွ ေသဆံုးခ်ိန္ကို ခန္႔မွန္းမည္ဆိုလၽွင္ မွားယြင္း
သြားေပမည္ ။           ။

Credit : မႈခင္းဆရာဝန္ႀကီးေဒါက္တာေမာင္ေမာင္တိတ္
=====================================
ရင္ခြဲအမွတ္စဥ္ ။         ။ ရင္ခြဲသည့္အခါတိုင္းအတြက္
ရင္ခြဲအမွတ္စဥ္မ်ား ေရးထိုးလ်က္ မွတ္တမ္းတင္သြားရန္
လိုသည္ ။ တစ္ႏွစ္ကုန္ဆံုးေသာ္ေနာက္တစ္ႏွစ္အတြက္ နံပါတ္ ၁ မွ စတင္၍ တစ္ဖန္ ႏွစ္ကုန္ဆံုးသည့္တိုင္ အစီ
အစဥ္အတိုင္း နံပါတ္မ်ားတင္သြားရန္ ျဖစ္သည္ ။

************************************************

မည္သူမည္ဝါ၏ အေလာင္း ။          ။ ရင္ခြဲျခင္းကိစၥတြင္
အေရးႀကီးဆံုးမွာ - မည္သူမည္ဝါ၏ အေလာင္းျဖစ္
ေၾကာင္းကို ေ႐ွးဦးစြာအတည္ျပဳရန္ျဖစ္သည္ ။ အမ်ား
အားျဖင့္ အေလာင္းသည္ မည္သူမည္ဝါ ျဖစ္ေၾကာင္းကို
ေသသူ၏ မိဘေဆြမ်ိဳးသားခ်င္းမ်ားႏွင့္ မိတ္ေဆြမ်ားက
အတည္ျပဳေလ့႐ွိသည္ ။ ထိုအတည္ျပဳခ်က္ကိုပင္
အတည္ျပဳသူမ်ား၏ အမည္ ၊ လိပ္စာအျပည့္အစံုကို တိ
က်စြာရယူ၍ မွတ္တမ္းတင္ထားရမည္ ။ မွတ္တမ္းတင္
ရာ၌ -
(၁) ေသသူ၏ အမည္
(၂) လူမ်ိဳး
(၃) ဘာသာ
(၄) က်ား / မ  
(၅) အသက္ တို႔ကို ရယူရမည္ ။
            ပိုင္႐ွင္မဲ႔ေသာ အေလာင္းမ်ားအတြက္ ေနာက္
ေနာင္တြင္လည္း မည္သူမည္ဝါ ျဖစ္ေၾကာင္း ခိုင္လံုစြာ
တင္ျပႏိုင္ရန္ အေလာင္း၏ အဂၤါရပ္မ်ားကို တိက်ျပည့္စံု
စြာ မွတ္သားထားရမည္ ။ ဤသို႔မွတ္သားရာ၌ ေသသူ၏
(၁) လူမ်ိဳး
(၂) ဘာသာ
(၃) က်ား / မ
(၄) အသက္
(၅) အရပ္အေမာင္း
(၆) လက္ပံုစံ
(၇) သြားမ်ား၏ ပံုပန္းသဏၭာန္
(၈) ဆံပင္အမ်ိဳးအစား
(၉) အသားအေရာင္
(၁၀) မွဲ႕ - ေမြးရာပါ အမွတ္ႏွင့္အဂၤါခ်ိဳ႕တဲ႔မႈ - အမာ႐ြတ္
(၁၁) ထိုးကြင္း
(၁၂) ကိုယ္၌ပါေသာ အမွတ္အသား
(၁၃) လက္ဝတ္ပစၥည္းႏွင့္တကြ အျခားပစၥည္းႀကီးငယ္
မ်ား စသည္တို႔ကို ျပည့္စံုစြာ ေဆးမွတ္တမ္းတင္ရန္ ျဖစ္
သည္ ။ အထက္ပါကဲ႔သို႔ေသာ ပိုင္႐ွင္မဲ႔ အေလာင္းကို ရဲ
အရာ႐ွိတို႔က ထပ္ေလာင္း၍ ဤအေလာင္းသည္
မည္သည့္အရပ္မွ မည္သည့္ေန႔ ၊ ရက္ ၊ အခ်ိန္နာရီတြင္
ရ႐ွိေၾကာင္း ၊ မည္သည့္အမႈကိစၥမ်ားႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း
ေၾကာင္း အတည္ျပဳရသည္ ။             ။

္

Credit : မႈခင္းဆရာဝန္ႀကီးေဒါက္တာေမာင္ေမာင္တိတ္
××××××××××××××××××××××××××××××××××××××××
ရင္ခြဲမႈဆိုင္ရာမွတ္တမ္း ။              ။ ရင္ခြဲမႈမ်ားအတြက္
သတ္မွတ္ထားေသာ မွတ္တမ္းပံုစံမ်ား ႐ွိေပသည္ ။
ယင္းပံုစံမ်ားကို အတတ္ႏိုင္ဆံုး အသံုးျပဳဖို႔လိုေလသည္။
ထိုပံုစံမ်ား၌ ခြဲစိတ္မႈဆိုင္ရာ အခ်က္အလက္မ်ားကို စနစ္
တက် မွတ္တမ္းတင္ႏိုင္ရန္ အခ်ိဳ႕က႑မ်ား စီစဥ္ပါ႐ွိ
ေလသည္ ။ ေဆး႐ံုမ်ား၌ ထိုပံုစံမ်ား မျပတ္မလပ္ ထား႐ွိ
ရန္ အထူးလိုအပ္လွ၏ ။ အစဥ္အလာအားျဖင့္ ဆရာဝန္
ႀကီးျဖစ္သူက ေဆးစစ္ခ်က္မ်ားကို ရယူၿပီးလက္ေထာက္
ဆရာဝန္က ပံုစံထဲသို႔ ခ်က္ခ်င္းျဖည့္စြက္ရသည္ ။ ဆရာ
ဝန္တစ္ဦးတည္းသာ ႐ွိပါမူကား စစ္ေဆးမႈေရာမွတ္တမ္း
ႏွစ္ရပ္လံုးကို တစ္ဦးတည္း ေဆာင္႐ြက္ရမည္ ျဖစ္ေလ
သည္ ။ မွတ္တမ္းတင္ရာတြင္ ရွင္းလင္းပီသစြာ ေရးသား
ရန္ အထူးလိုအပ္သည့္အျပင္ အမွားမ်ားကို ျပင္ဆင္ရာ
၌လည္း မိမိ၏ လက္မွတ္ ေရးထိုးသြားရန္ လိုအပ္ေပ
သည္ ။ မွတ္တမ္းတင္ရာ၌လည္း ေဆးစစ္ခ်က္ၿပီးသည္
ႏွင့္ တစ္ၿပိဳင္နက္ ခ်က္ခ်င္း မွတ္တမ္းတင္ရန ္လိုအပ္
သည္ ။ ထိုသို႔မဟုတ္က မွားယြင္းမႈမ်ား ၊ ေမ့ေလ်ာ့မႈမ်ား
ေပၚေပါက္မည္ ျဖစ္ေပ၏ ။ ေဆးစစ္ခ်က္ အစီရင္ခံစာမ်ား
ရယူၿပီးသည္ႏွင့္ တစ္ၿပိဳင္နက္ သက္ဆိုင္ရာဌာနသို႔
အျမန္ဆံုးေပးပို႔ရန္ လိုအပ္ေပသည္ ။ မွတ္တမ္းမ်ားကို
က်န္းမာေရးညႊန္ၾကားေရးဝန္႐ံုးမွ ထုတ္ေဝေသာေဆးဌာ
န ပံုစံ ( ေဆး ၂၁ / အပိုင္း ၂ ) မ်ားကို အသံုးျပဳရန္ျဖစ္ေပ
သည္ ။ ထိုေဆးအစီရင္ခံစာမ်ားကို မိုး ၊ ေရ ၊ ေန ၊ ျခ -
စသည္တို႔မွ ကင္းလြတ္သည့္ေနရာတြင္ စနစ္တက်သိမ္း
ဆည္းရန္ လိုအပ္ေပသည္ ။ ပ်က္စီးမသြားရန္  အထူး
ထိန္းသိမ္းရမည္ ။ အခ်ိဳ႕အမႈမ်ားကား ႏွစ္ေပါင္းေျမာက္
ျမားစြာၾကာမွ ေပၚေပါက္လာတတ္ေလရာ ၊ ေဆးစစ္ခ်က္
မ်ားကို လိုအပ္ေသာ အခ်ိန္တြင္ အသင့္ရ႐ွိရန္ အေရး
ႀကီးသည္ ။ ေဆးစစ္ခ်က္မ်ား ေပ်ာက္ဆံုးသြားပါက ၊
သက္ဆိုင္ရာဆရာဝန္တြင္ အထူးတာဝန္႐ွိေနေပသည္ ။

************************************************

ရင္ခြဲစစ္ေဆးကိရိယာမ်ား ။          ။ ရင္ခြဲခန္း၏ ေရထြက္
ေပါက္မ်ားတြင္ အေရးႀကီးေသာ က်ည္ဆံကဲ႔သို႔ ေသးႏုပ္
သည့္အစအနမ်ား ေမ်ာပါမသြားေစရန္ သံဇကာျဖင့္ ေသ
သပ္စြာကာထားရမည္ ။ ရင္ခြဲစဥ္ စနစ္တက်ျဖစ္ေစရန္
သက္ဆိုင္ရာပစၥည္းကိရိယာမ်ားအထူးလိုအပ္ေလသည္
ပစၥည္းကိရိယာမ်ားႏွင့္တကြ ဝမ္းတြင္းမွ အူ ၊ အသည္း ၊
အဆုတ္မ်ား ထား႐ွိႏိုင္ေလာက္ေအာင္ က်ယ္ဝန္းေသာ
အျမင့္ ၃ ေပခန္႔႐ွိ စားပြဲတစ္လံုး ထား႐ွိရမည္ ။ စနစ္က်
ေသာရင္ခြဲမႈ ျပဳလုပ္ႏိုင္ရန္ လိုအပ္ေသာ ပစၥည္းမ်ားမွာ -

(၁) ေပါင္ခ်ိန္စက္တစ္ခု
(၂) ခြဲစိတ္ဓားႀကီးငယ္မ်ား
(၃) ကတ္ေၾကးမ်ိဳးစံုမ်ား
(၄) ဦးေခါင္း႐ိုးျဖတ္လႊမ်ား
(၅) အဖ်ားခၽြန္ေဆာက္
(၆) တူႀကီးငယ္
(၇) ဇာဂနာႀကီးငယ္
(၈) အ႐ိုးျဖတ္ညွပ္မ်ား
(၉) ဒဏ္ရာလမ္းေၾကာင္း႐ွာ သံမဏိေခ်ာင္း{probes}တို႔
ျဖစ္ေလသည္ ။ဤပစၥည္းမ်ားကို ရင္ခြဲကိရိယာတစ္စံု
အျဖစ္ဝယ္ယူရ႐ွိႏိုင္ေလသည္ ။ ဒဏ္ရာဒဏ္ခ်က္မ်ားကို
ေသခ်ာစြာျမင္သာႏိုင္ေအာင္ ဓါတ္ပံုမ်ားျဖင့္ မွတ္တမ္း
တင္ႏိုင္ရန္ ကင္မရာ စသည့္ ဓါတ္ပံု႐ိုက္ပစၥည္းထား႐ွိပါ
က ပို၍ အက်ိဳး႐ွိေပမည္ ။         ။